Sivil izleme kurulları, 4681 sayılı Kanunla, ceza ve tevkifevlerini izleyecek ve tutuklu bulunulan yerler ile cezai yaptırımların uygulandığı yerlerde sivil gözetimi sağlayacak sivil bir mekanizmanın güvence altına alınması amacıyla kurulmuştur.

“Sivil İzleme Kurullarının Etkinliğinin Avrupa Standartları Doğrultusunda Artırılması” Projesi, 36 ay boyunca Avrupa Konseyi tarafından uygulanacak ve sivil izleme kurullarının kurumsal ve operasyonel çerçevelerini ve kapasitelerini güçlendirecektir. Proje, sivil izleme kurulları ve Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü (CTEGM) ile yakın işbirliği ve ortaklık kurularak yürütülecektir.

Projenin temel sonuçları ve çıktıları

Projenin genel amacı, Avrupa Konseyi standartlarının ve Avrupa iyi uygulamalarının hayata geçirilmesi ve Türkiye’deki cezaevi izleme uygulamalarının iyileştirilmesi yoluyla, hürriyetinden yoksun bırakılmış kişilerin haklarını ve onurlarını bütünüyle koruyan daha güvenli bir toplumun oluşmasına katkı sağlamaktır.

Projenin birincil sonuçlarından ilki, sivil izleme kurullarının bağımsızlığı ve etkililiğinin güçlendirilmesi ve cezaevi izleme konusundaki tarafsızlığın ve şeffaflığın artırılmasının sağlanmasıdır. Bu sonuca, aşağıda yer alan çıktıların elde edilmesi ile ulaşılacaktır:

1.Sivil izleme kurullarının fonksiyonel ve operasyonel bağımsızlıklarının, yasal çerçeve gözden geçirilerek uluslararası standartlar doğrultusunda iyileştirilmesi

Bu çıktı kapsamında, bir temel araştırma çalışmasının ve değerlendirme ziyaretinin yürütülmesi yoluyla sivil izleme kurullarının işleyişi ve sorunları hakkında bilgi toplanacak; bununla birlikte, iyi uygulamalar yaygınlaştırılacak ve gözden geçirilecektir. Sonuç olarak, sivil izleme kurullarının gözden geçirilmiş yasal ve düzenleyici çerçevesi, Sivil İzleme Kurulları Yönetmeliğine odaklanılmak suretiyle hazırlanacak ve ivedilikle kabul edilmek ve uygulanmak üzere yetkili makamlara sunulacaktır.

2. Sivil izleme kurullarının etkililiğinin, çalışma metodolojilerinin ve araçlarının Avrupa Konseyi standartları ve Avrupa iyi uygulamaları ile bütünleştirilmesi ve uyumlu hâle getirilmesi yoluyla geliştirilmesi

İkinci çıktı, faydalanıcının asgari izleme standartlarının belirlemesine ve gerekli araçları geliştirmesine destek sağlayacaktır. Bunu yaparken de, çok önemli bir araç olarak cezaevi izleme kontrol listelerinin yanı sıra her bir cezaevi ve izleme türü için ayrı hazırlanmış diğer raporlama şablonları/formları/anketlerine ve kılavuzlarına odaklanacaktır. Sonuç olarak, sivil izleme kurullarının gözden geçirilmiş izleme metodolojisi, standartları ve araçları, Avrupa Konseyi standartları ve Avrupa iyi uygulamaları ile uyumlu hâle getirilmiş olacaktır.

Birincil sonuçlardan ikincisi, Türkiye’deki sivil izleme sisteminin niteliğinin artırılmasıyla sivil izleme kurullarının, sürdürülebilir bir eğitim programından ve iç koordinasyondan faydalanmalarıdır. Bu sonuca, aşağıda yer alan çıktıların elde edilmesi ile ulaşılacaktır:

1. Sivil izleme kurulu üyelerinin kapasitelerinin, cezaevi izleme konusundaki bilgi ve becerilerinin Avrupa Konseyi standartları ve Avrupa iyi uygulamaları doğrultusunda artırılarak iyileştirilmesi

Bu çıktı, sivil izleme kurulu üyelerinin izleme kapasitelerini artıracaktır. Bunu yaparken de sürdürülebilir eğitimi sağlayacak, örneğin, bir eğitici havuzu oluşturacak ve bu eğiticiler, sivil izleme kurulu üyeleri ve diğer dış izleme mekanizmaları için daha fazla aşamalı eğitim gerçekleştirecek; bununla birlikte, cezaevi izleme metodolojisi, standartları ve araçları konularında bir ağ platformu ve çevrimiçi eğitim programı geliştirecektir.

2. Sivil izleme kurullarının dış kontrol mekanizmaları ile olan koordinasyon ve iletişiminin geliştirilmesi

Bu son çıktı, sivil izleme kurulları arasında iyi organize edilmiş ve sürdürülebilir bir koordinasyon sisteminin oluşturulmasını ve diğer izleme mekanizmaları (Ulusal Önleme Mekanizması, infaz hâkimleri, cumhuriyet savcıları, Adalet Bakanlığı iç denetçileri gibi) ile sorunsuz bir işbirliği gerçekleştirilmesini destekleyecektir. Ayrıca, sivil izleme kurullarının rolü ve sorumlulukları konusunda, cezaevi yönetimi ve personelinin ve genel kamuoyunun farkındalık düzeyini artıracaktır. Sonuç olarak; sivil izleme kurullarının şeffaflığı, itibarı ve güvenilirliği artmış olacaktır.

Projenin adı: Türkiye’deki Sivil İzleme Kurullarının Etkinliğinin Avrupa Standartları Doğrultusunda Artırılması

Süre: 36 ay (01 Haziran 2019 – 31 Mayıs 2022)

Uygulandığı yer/Ülke: Türkiye

Bütçe: 1.600.000 Avro

Finansman: Bu proje Avrupa Konseyi tarafından yürütülmekte olup İsveç, İsviçre, Türkiye Cumhuriyeti, İnsan Hakları Güven Fonu (HRTF)* ve Kanada tarafından finanse edilmektedir.

Nihai yararlanıcı: Adalet Bakanlığı

1. Avrupa Konseyi standartlarının ve iyi uygulamaların hayata geçirilmesi yoluyla Türkiye’deki cezaevi izleme uygulamaları iyileştirilmiş olacaktır.
2. Sivil izleme kurullarının bağımsızlığı ve etkinliği, cezaevi izleme konusundaki tarafsızlığın ve şeffaflığın artırılmasıyla daha da güçlendirilmiş olacaktır.
3. Sivil izleme sisteminin niteliğinin artırılmasıyla sivil izleme kurulu üyeleri, sürdürülebilir bir eğitim programından ve iç koordinasyondan faydalanmış olacaktır.