Türkiye'de Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabulucuk Uygulamalarının Geliştirilmesi
“Türkiye’de Hukuk
Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Uygulamalarının Geliştirilmesi” Projesi İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı (Sida) ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından birlikte finanse edilmekte ve Avrupa Konseyi tarafından uygulanmaktadır. 1 Aralık 2014 tarihinde başlayan Proje, 30 Eylül 2017 tarihinde sona erecektir. Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı bu Projenin ana yararlanıcısıdır. Projenin amacı arabuluculuk uygulamalarının etkili şekilde uygulanmasıyla özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümü için gerekli olan maliyet ve sürenin azaltılmasını sağlayarak adaletin etkinliğinin geliştirilmesidir.
Proje Hakkında Bilgi
Projenin Süresi
Projenin toplam uygulama süresi 34 aydır. Proje 1 Aralık 2014 tarihinde başlamış olup, 30 Eylül 2017 tarihinde tamamlanacaktır.
Bütçe
Projenin toplam bütçesi 1.757.693,12 Avro’dur. Bu miktarın %62.5’i Sida, %37.5’i Türkiye Cumhuriyeti tarafından karşılanmaktadır.
Yararlanıcı
Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı bu Projenin yararlanıcısıdır.
Hedef Gruplar
Adalet Bakanlığı, Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü, Arabuluculuk Daire Başkanlığı başta olmak üzere; arabulucular, Proje kapsamında seçilen 6 pilot adliyedeki 32 pilot mahkemenin hâkimleri ve adliye personeli, Adalet Bakanlığı UYAP (Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi), hukuk fakülteleri, eğitim merkezlerindeki akademisyen ve öğretim görevlileri, Türkiye Barolar Birliği, yerel barolar, ticaret ve sanayi odaları, STK’lar ve Türkiye Adalet Akademisi projenin hedef gruplarıdır.
Proje Faaliyetleri
Proje faaliyetleri 4 bileşen altında yürütülecektir:
-
Mevzuat geliştirilmesi
Bu bileşen kapsamındaki faaliyetler, Avrupa Konseyi CEPEJ Uzmanlarının liderliğinde ulusal danışmanlar ve proje paydaşlarıyla arabuluculuk mevzuatının gözden geçirilerek, iyileştirmeye yönelik değişikliklerin hazırlanması ve benimsenmesi konusunda destek sağlanmasını hedeflemektedir. Pilot uygulamalardan elde edilen bulgular ve öneriler ile “Temel Veri Araştırması’nın bulguları dikkate alınarak mevzuata ilişkin değişiklik önerileri geniş katılımlı bir paydaş grubu tarafından etraflıca tartışılarak ele alınacaktır.
-
Pilot Uygulamalar, İzleme veDeğerlendirme
Model arabuluculuk uygulamalarının altı pilot adliyede 32 pilot mahkeme seçilerek hazırlanması, uygulanması, izlenmesi ve sonuçlarının değerlendirilmesi ile ayrıntılı düzenlemelerin yapılarak, bu çalışmaların uzun vadede stratejik olarak yaygınlaştırılması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması hedeflenmektedir. Bu çerçevede, adliye personeli, arabulucular ve diğer paydaşların kullanımı için bir “Mahkeme Temelli Arabuluculuk Hizmetleri Rehberi” hazırlanacaktır. Proje süresince kaydedilen ilerlemenin ölçülmesi ve toplumsal farkındalık ve iletişim stratejilerinin sonuçlarının izlenmesi amacıyla “Temel Veri ile Nihai Sonuç Araştırmaları/Anketleri” düzenlenecektir. Arabuluculuk hizmetlerine yönelik bir “Stratejik Yol Haritası” ve “Eylem Planı” hazırlanması da bu bileşen altında öngörülen faaliyetlerden bir diğeridir.
-
Eğitim
Bu bileşen kapsamındaki faaliyetlerle, temel arabuluculuk bilgi ve becerilerini içeren, uluslararası düzeyde kabul edilmiş standartları yansıtacak bir eğitim sisteminin geliştirilmesi hedeflenmektedir. BU bağlamda mevcut eğitim programı ve eğitim modülleri CEPEJ Arabuluculuk Rehber İlkeleri ışığında gözden geçirilecek ve eğitim metodolojisi ile birlikte toplumsal cinsiyet boyutu da dikkate alınarak temel arabuluculuk eğitim modülleri geliştirilecektir. Bununla beraber, eğitim materyalleri; CEPEJ Uzmanları rehberliğinde ulusal uzmanlar tarafından standart hale getirilecektir.
-
Farkındalık
Bu bileşenin kapsamındaki faaliyetlerle yargı camiası ile toplumun tüm kesimlerinin arabuluculuk hizmetleri ve bu hizmetlerin faydaları konusunda farkındalığının artırılması hedeflenmektedir. Arabuluculuk hakkında görünürlük ve farkındalık faaliyetlerinin sürdürülebilir kılınması amacıyla bir “Toplumsal Farkındalık ve İletişim Stratejisi” geliştirilecektir.
Projenin Beklenen Sonuçları
Projenin beklenen sonuçları dört ana başlık altında özetlenebilir:
1. Türkiye’de hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuğun etkin şekilde uygulanmasını sağlayacak yasama ortamının oluşturulmasında, Adalet Bakanlığının desteklenmesi. Bu başlık altındaki faaliyetler, 2012 tarihli arabuluculuk kanununun gözden geçirilmesi ve değişikliklerin benimsenmesi konusunda destek sağlanmasını hedefleyecektir. Gerekli değişikliklerin hazırlanması konusunda Adalet Bakanlığına AK tarafından gerekli olan uzmanlık sağlanacaktır.
2. Seçilmiş olan mahkemelerde, hukuk uyuşmazlıklarında etkili arabuluculuk pilot uygulamalarına dayalı uygulanabilir bir modelin yaygınlaştırılmak üzere geliştirilmesi. Model arabuluculuk uygulamalarının hazırlanması amacıyla azami 6 pilot adliyede azami 32 pilot mahkeme (her bir hukuk mahkemesi hâkimi ve kalem müdürlüğüyle birlikte değerlendirilecektir) seçilecektir. Ulusal ve uluslararası uzmanlar ile birkaç paydaşın da katılımıyla bir model geliştirme çalışma grubu oluşturulacaktır. Bu çalışma grubu diğer çalışma gruplarıyla birlikte her pilot il için eylem planı geliştirecektir ve bu eylem planları seçilen 6 pilot adliye/ilde uygulanacaktır.
3. Arabulucular için açık, yeterli, standart ve CEPEJ (Avrupa Adaletin Etkinliği Komisyonu) uyumlu temel eğitim müfredatının hazırlanması ve Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından uygulamaya alınması. Temel arabuluculuk eğitimi ve arabuluculuk eğiticilerinin eğitiminde kullanılmak üzere AK/CEPEJ rehber ilkeleri ve uluslararası standartlara uygun bir standartlaştırılmış ve güncellenmiş eğitim müfredatı oluşturulacaktır.
4. Hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuğa ilişkin toplumsal farkındalık ve iletişim stratejisinin geliştirilmesi ve bu stratejinin Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından uygulamaya alınması. Farkındalığın artırılması amacıyla belirli bir çerçevede ve hedefe yönelik iletişim çalışmaları yürütülecektir. Seçilen karar verici yetkililer, diğer Avrupa ülkelerine düzenlenecek çalışma ziyaretleri ile arabuluculuk uygulamalarına ilişkin daha ayrıntılı bilgi sahibi olacaktır.
Proje Haberleri
Arabulucuk, Proje Tanıtım Filmi
Arabulucular için Model Etik ve Uygulama Kurallarının Revizyonu Çalıştayı
Arabuluculuk Hizmetleri Stratejik Yol Haritası/Eylem Planı ikinci çalıştayı
Arabuluculuk Eğitim Modülleri Test Eğitimi
3ncü Aile Arabuluculuğu Mevzuat Çalıştayı
Uzman Eğitici Eğitimi ve Modül Geliştirme Çalıştayı
UYAP arabuluculuk ekranları 1 Haziran 2016 itibariyle kullanıma açılıyor
Arabuluculukla İlgili Yeni Görünürlük Materyalleri
Pilot Uygulamaları İzleme Ziyaretleri, 19-20 Ocak 2016, Mersin
Pilot Uygulamaları İzleme Ziyaretleri, 21 Ocak 2016, Kayseri