Avrupa İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü (18 Ekim) vesilesiyle, Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Uzmanlar Grubu (GRETA), hükümetlere, insan ticaretiyle mücadeleye yönelik teknolojik araçlar tasarlarken ve bu araçları kullanırken mağdurların üstün yararının gözetilmesi çağrısında bulunmuştur.
GRETA Başkanı Sn. Helga Gayer konuyla ilgili yaptığı konuşmada, “Soruşturma ve kovuşturmalarla ilgili olarak mağdurların üzerindeki yükü azaltmada teknolojiden faydalanılmalıdır. Mağdurların üstün yararı, atılan tüm adımların merkezinde olmalıdır.” ifadelerine yer vermiştir.
Bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT), mağdurların alınması, sunulan hizmetlerin tanıtımının yapılması, canlı yayın yoluyla cinsel sömürü ve mağdurların kontrolü ve izlenmesi dâhil olmak üzere insan ticareti suçlarının işlenmesinde giderek daha fazla kullanılmaya başlanmıştır. Bu durum, mağdurların belirlenmesi ve kimlik tespitlerinin yapılmasında, insan ticareti suçlarının soruşturulması ve kovuşturulmasında ve uluslararası iş birliğinde yaşanan zorlukları da beraberinde getirmektedir. Öte yandan, yeni fırsatlara da kapı aralayan bilgi ve iletişim teknolojileri, veri açıklarının tespit edilmesinde önemli bir rol oynayarak kaynakların daha etkin kullanılması ve daha iyi eşgüdüm sağlanması hususunda faydalı olabilir.
Sivil toplum kuruluşları, büyük ölçekli veri toplama ve teknoloji araçlarının yarattığı potansiyel risklere ve zararlara daha fazla dikkat edilmesi için çağrıda bulunmaktadır. Mağdurların hizmetlere erişimde mahremiyetlerinin korunmasına duydukları ihtiyaç ile soruşturmaya yardımcı olacak kanıtların toplanmasına duyulan ihtiyaç arasındaki dengeyi bulmak, bilhassa insan ticareti mağdurlarına destek sağlayan sivil toplum kuruluşları için zorlayıcı olabilir. GRETA, Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi'nin 11. Maddesinde belirtildiği üzere, veri paylaşımı veya veri toplamada veri koruma önlemlerinin uygulanmasının önemine vurgu yapmaktadır.
Sn. Gayer, sözlerine şöyle devam etmiştir: “İnternet ve daha genel çerçevede bilgi ve iletişim teknolojisi, özel yaşamın gizliliği, ifade özgürlüğü ve ayrımcılığa uğramama hakkı dâhil olmak üzere bireylerin sahip olduğu insan haklarını hatırı sayılır ölçüde etkileyebilir. İnsan ticaretiyle mücadeleye yönelik teknoloji temelli politikaların tasarlanması ve uygulanmasında insan hakları hususuna dikkat edilmesi önem arz etmektedir.”
GRETA tarafından yürütülmekte olan çevrim içi ve teknolojinin kolaylaştırdığı insan ticareti konulu araştırmanın son aşamasına gelinmiş olup araştırmada Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesine Taraf Devletler, sivil toplum kuruluşları ve teknoloji şirketlerinden toplanan verilerden yararlanılmıştır. Hazırlanan rapor, teknolojinin kolaylaştırdığı insan ticaretinin önlenmesi, tespiti, soruşturulması ve kovuşturulmasının yanı sıra uluslararası iş birliği, özel şirketlerle iş birliği ve insan hakları, etik ve veri koruma ile ilgili konularda yol gösterici olacaktır.
