Çfarë është Instrumenti Horizontal?

Instrumenti Horizontal I Bashkimit Evropian/Këshillit të Evropës për Ballkanin Perëndimor dhe Turqinë (Instrumenti Horizontal II) 2019-2022 është një iniciativë bashkëpunimi e Bashkimit Evropian dhe Këshillit të Evropës për Ballkanin Perëndimor dhe Turqinë . Ai përbën një nga rezultatet e Deklaratës së Qëllimit të nënshkruar në 1 Prill 2014 nga Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit të Evropës dhe Komisioneri i Bashkimit Evropian për Zgjerimin dhe Politikën Evropiane të Fqinjësisë, në të cilin të dy Organizatat ranë dakord për të forcuar më tej bashkëpunimin e tyre në fushat kryesore me interes të përbashkët.

Faza e parë e programit përfshinte nisma të ndryshme rajonale dhe të përshtatura sipas vendit përfitues dhe u zhvillua nga viti 2016 deri në vitin 2019. Faza e dytë e programit (me vlerë 41 milion € ndërmjet viteve 2019 - 2022) vazhdon të ndërtojë mbi rezultatet e fazës I dhe zgjeron fushat tematikore drejt çështjeve të reja thelbësore për rajonin - liria e shprehjes dhe e medias.

Faza e dytë e programit përfshin projekte në Shqipëri, Bosnje dhe Hercegovinë, Kosovë*, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut, Serbi, dhe Turqinë duke forcuar dimensionin rajonal të programit. Mekanizmi i Koordinimit të Ekspertizës që ofron ekspertizë legjislative dhe këshilla për politikat brenda sistemit të Këshillit të Evropës do të mbetet një pjesë e rëndësishme e programit në dispozicion të të gjithë përfituesve.

Sa kohë do të zgjasë Instrumenti Horizontal II?

Instrumenti Horizontal është një program tre-vjeçar, i cili po zbatohet nga Këshilli i Evropës nga maji 2019 për një periudhë prej 36 muajsh.

Sa do të kushtojë Instrumenti Horizontal II?

Buxheti i këtij programi arrin afërsisht 41 milion EUR (85% të financuara nga BE-ja, 15% nga KiE-ja).

Çfarë do të bëjë Instrumenti Horizontal II?

Nëpërmjet Instrumentit Horizontal, Bashkimi Evropian dhe Këshilli i Evropës do të ndihmojnë përfituesit në Ballkanin Perëndimor që të respektojnë standardet e Këshillit të Evropës dhe acquis të Bashkimit Evropian, në kuadër të procesit të zgjerimit. Instrumenti Horizontal mbështetet në metodat unike të punës të Këshillit të Evropës, me anë të së cilave aktivitetet e bashkëpunimit teknik të përshtatura bazohen në përfundime dhe rekomandimet e organeve monitoruese të Këshillit të Evropës në fushat ku nevojiten përmirësime në legjislacionin dhe politikat e përfituesve për t'u pajtuar me traktatet e Organizatës dhe standardet e tjera.

Temat që trajtohen nga Instrumenti Horizontal përfshijnë:

• Sigurimi i drejtësisë;
• Lufta kundër krimit ekonomik;
• Lufta ndaj diskriminimit dhe mbrojtja e të drejtave të grupeve të cenueshme (përfshirë LGBTI, pakicat dhe romët) dhe
• Liria e shprehjes dhe liria e medias.

Të gjitha këto tema përbëjnë përparësi kyçe të të dy Organizatave në rajonin e Ballkanit Perëndimor dhe Turqi.

Të gjitha projektet e Instrumenti Horizontal do të adresojnë çështje që ndërthuren siç janë integrimi gjinor, mbrojtja e minoriteteve dhe e grupeve të cenueshme, dhe parashikojnë angazhimin e organizatave të shoqërisë civile në zbatimin e tyre.

Si funksionon Instrumenti Horizontal II?

Veprimet që do të ndërmerren në vendet përfituesive të Instrumenti Horizontal janë projektuar bazuar në rekomandimet që dalin nga organet e monitorimit / organet këshillimore të Këshillit të Evropës, dhe u është dhënë përparësi sipas nevojave brenda negociatave për zgjerimin e Bashkimit Evropian.

Instrumenti Horizontal ndjek një qasje të dyfishtë, duke përfshirë ndihmën teknike dhe këshillat ligjore/politike:

• Ndihma teknike nën Instrumenti Horizontal bazohet në "trekëndëshin" e KiE-së të vendosjes së standarteve, monitorimit dhe bashkëpunimit që përfaqëson përparësinë më të fortë krahasuese të Këshillit të Evropës. Prandaj, projektet që do të zbatohen do të adresojnë mangësitë e identifikuara nga organet e monitorimit / ekspertëve të KiE-së në sigurimin e drejtësisë, luftën kundër krimit ekonomik dhe atë ndaj diskriminimit, me qëllim për të mbështetur vendet përfituesve nën Instrumentin Horizontal në përmbushjen e rritjes së përputhshmërisë me standardet e KiE-së. Për më tepër, projektet e zbatuara do të synojnë lehtësimin e progresit të vendeve përfituesve të para-anëtarësimit në lidhje me zbatimin e Kapitujve 23 dhe 24. Kjo do të bëhet përmes një sërë aktivitetesh, siç janë seminaret e trajnimit, vlerësimet (për shembull, zbatimi i disa pjesëve të legjislacionit ose dokumenteve politike, aranzhimet institucionale, kapacitetet operacionale të institucioneve të caktuara), mbështetja për hartimin e dispozitave të reja legjislative / dokumenteve / metodologjive të politikave, udhëzimeve / manualeve (etj) dhe shkëmbimit të praktikave të mira.
• Mekanizmi i Koordinimit të Ekspertizave do të sigurojë ekspertizë brenda sistemit të Këshillit të Evropës për t'iu përgjigjur kërkesave për ekspertizë legjislative dhe këshilla politikash për të siguruar drejtësi, lirinë e shprehjes dhe median, për të luftuar krimin ekonomik dhe diskriminimin, dhe çështjet kushtetuese që bien brenda mandatit të Komisionit Evropian për Demokraci përmes Ligjit (i njohur si Komisioni i Venecias). Një gjë e tillë realizohet duke respektuar plotësisht pavarësinë dhe specifikat e funksionimit të mekanizmave të monitorimit të Këshillit të Evropës dhe siguron një mbështetje kyçe për proceset e pranimit në BE.

Partnerët kryesorë në përcaktimin dhe zbatimin e këtij programi përfshijnë - në varësi të temës në fjalë - ministritë e drejtësisë, të brendshme, shëndetësisë, arsimit, të drejtave të njeriut dhe punët e jashtme; gjykatat, shërbimet e prokurorisë dhe organet mbikëqyrëse gjyqësore; strukturat e qeverisjes publike me përgjegjësi specifike në fushat përkatëse si: anti-korrupsioni, pastrimi i parave ose antitrafikimi i qenieve njerëzore; ombudsmanët, autoritetet e zbatimit të ligjit; institucionet ndëshkuese; profesionistët ligjor; organizatat e shoqërisë civile dhe institucionet arsimore. Ministritë e punëve të jashtme dhe / ose institucionet për integrimin evropian janë partnerë kryesorë në bashkërendimin e Instrumentit Horizontal.

Kush e koordinon Instrumentin Horizontal II?

Një mekanizëm bashkërendimi është krijuar midis Këshillit të Evropës, Bashkimit Evropian, Zyrave rajonale të Këshillit të Evropës, Delegacioneve të Bashkimit Evropian dhe të ashtuquajturve Koordinatorët e vendeve Përfituese të Instrumentit Horizontal (zyrtarë të Ministrive të Punëve të Jashtme ose Zyrave të Integrimit Evropian të caktuar nga autoritetet e vendeve përfituese përkatëse për të vepruar si pika kontakti për zbatimin e Instrumentit Horizontal) për të siguruar një bashkërendim gjithëpërfshirës midis Këshillit të Evropës, Bashkimit Evropian, palëve të interesuara dhe partnerëve në juridiksionet përkatëse, si dhe me organizata të tjera ndërkombëtare.

Ky mekanizëm i bashkërendimit do të sigurojë sinergji me projektet e tjera ekzistuese dhe të planifikuara në rajon dhe do të sigurojë rezultate të prekshme dhe të qëndrueshme për përfituesit përfundimtar dhe publikun e gjerë.

* Ky shënim është pa paragjykim ndaj qëndrimeve mbi statusin dhe është në përputhje me Rezolutën 1244 të KS të OKB-së dhe Opinionin e GJND-së për Deklaratën e Pavarësisë së Kosovës.