Ο όρος «δουλεία» σημαίνει «τη θέση ή την κατάσταση ενός προσώπου στο οποίο ασκούνται σε ένα πρόσωπο όλες ή κάποιες από τις εξουσίες που συνδέονται με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας». Σε μια υπόθεση στην οποία ένα νεαρό κορίτσι που μεταφέρθηκε από την χώρα όπου γεννήθηκε αναγκάστηκε να εργάζεται πολλές ώρες χωρίς να λαμβάνει οποιαδήποτε πληρωμή για μια οικογένεια και αναγκάστηκε να ζει στο σπίτι της οικογένειας αυτής χωρίς να έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τις συνθήκες ζωής της, το δικαστήριο διαπίστωσε ότι δεν ήταν σκλάβα (επειδή δεν αποτελούσε «ιδιοκτησία» της οικογένειας) αλλά βρισκόταν υπό καθεστώς δουλείας (Siliadin v. France) 34. επειδή ο τόπος κατοικίας και εργασίας της είχαν επιβληθεί σε αυτήν ενάντια στη θέλησή της.
«Καταναγκαστική ή υποχρεωτική εργασία» είναι η περίπτωση κατά την οποία ένα πρόσωπο, το οποίο οφείλει να εργάζεται ή να παρέχει υπηρεσίες υπό την απειλή τιμωρίας. Η παράγραφος 3 του Άρθρου 4 αναφέρει τρεις περιπτώσεις οι οποίες δεν θεωρούνται καταναγκαστική ή υποχρεωτική εργασία.
- Α) εργασία που πραγματοποιείται από φυλακισμένους στα πλαίσια νόμιμης κράτησης αυτών
- Β) στρατιωτική θητεία (ή οποιαδήποτε αναγνωρισμένη υπηρεσία που ισοδυναμεί με αυτή)
- Γ) εργασία που αποτελεί μέρος των κανονικών υποχρεώσεων ενός πολίτη (όπως για παράδειγμα καθήκοντα ενόρκου)
Μια θετική υποχρέωση διεξαγωγής έρευνας μπορεί να προκύψει επίσης, ειδικά σε περιπτώσεις εμπορίας ανθρώπων και οικιακής δουλείας. Η έρευνα πρέπει να πληροί τις ίδιες προϋποθέσεις διαφάνειας, αποτελεσματικότητας και ανεξαρτησίας που αναφέρονται αναλυτικά στα Άρθρα 2 και 3 (δείτε παρ. 23 παραπάνω στο παρόν).
