Rritja e ndikimit të politikave ultra-nacionaliste dhe ksenofobike në të gjithë Evropën, gjuha e urrejtjes e theksuar në mediat sociale, antisemitizmi i shfrenuar dhe urrejtja anti-muslimane, si dhe një mjedis gjithnjë e më armiqësor ndaj OJQ-ve që punojnë me grupet e cenueshme - këto tendenca alarmante dhe sfidat të reja të lidhura me inteligjencën artificiale u theksuan nga ECRI, organi i pavarur i Këshillit të Evropës kundër racizmit dhe intolerancës, në raportin e tij vjetor për vitin 2019 të botuar sot.
"Evropa po përballet me një realitet tronditës: Krimet e urrejtjes antisemitike, anti-myslimane dhe krime të tjera raciste po rriten me një ritëm alarmant, me rastin më të fundit atë të sulmit ekstremist me armë në Hanau, Gjermani, në të cilën 9 njerëz u vranë dhe disa u plagosën. Akte të tilla urrejtjeje shpesh shkaktohen nga fjalë helmuese dhe teori konspirative të përhapura në mediat sociale dhe në internet," tha Sekretarja e Përgjithshme e Këshillit të Evropës Marija Pejčinović Burić.
"Ne duhet të ndalojmë përhapjen e retorikës toksike nga ekstremistët racistë që godasin në zemër të demokracive tona. Shtetet tona anëtare duhet të punojnë së bashku kundër kërcënimit në rritje të krahut të djathtë, përfshirë nëpërmjet një bashkëpunimi me ECRI-n, dhe të shfrytëzojnë sa më mirë rekomandimet e tij," shtoi ajo.
Objekt e paragjykimeve afatgjata, diskriminimit, retorikës ksenofobike dhe dhunës, shënon raporti i ECRI-t, janë muslimanët, hebrenjtë, romët dhe personat me ngjyrë. Nacionalizmi ksenofobik shpesh vazhdon ta portretizojë Islamin si fe të huaj për kulturën dhe identitetin kombëtar të shumë shteteve anëtare. Retorika anti-muslimane i bën muslimanët të veshin shenja të fesë së tyre shumë më të cenueshme, ndërsa diskriminimi i shumëfishtë përkeqëson situatën më tej, veçanërisht për gratë muslimane. Dhuna, përfshirë format ekstreme, kundër hebrenjve dhe institucioneve hebraike ka fituar terren. Racizmi anti-i zi dhe margjinalizimi shoqëror i romëve janë gjithashtu sfida të përsëritura.
Ndërsa shumë vende kanë ndërmarrë veprime të mëtejshme për barazinë e personave LGBTI, të tjerë kanë lëvizur në drejtim të kundërt, me persona LGBTI që vazhdojnë të përballen me ngacmime, kërcënime dhe dhunë.
Ndjenja e pasigurisë midis evropianëve ka vazhduar të nxisë ndjenjën kundër emigracionit. Një ndjenjë në rritje e të qenit lënë pas një "shtrydhje" ekonomike dhe sociale rrit numrin e njerëzve që konsiderojnë se barazia dhe përfshirja rezultojnë në një konkurrencë të padëshiruar të mëtejshme dhe kërcënojnë burimet tashmë tkurrëse. Kjo ndjenjë shfrytëzohet gjerësisht nga nacionalistët ksenofobë, shënon organi i Këshillit të Evropës, dhe për të zgjidhur çështjen është e nevojshme një qasje dhe mbështetje më pro-aktive për arsimin gjithëpërfshirës.
Zgjedhjet për Parlamentin Evropian dhe në disa parlamente kombëtar panë një rritje të mëtejshme të popullaritetit të partive ultra-nacionaliste në disa vende. Megjithatë, thjesht shikimi i numrit të vendeve të fituara në zgjedhjet parlamentare nuk është i mjaftueshëm. Ajo që bie në sy është se një numër në rritje i partive politike kryesore kanë adoptuar politika kufizuese në lidhje me migracionin dhe integrimin që më parë ishin të lidhur me partitë e krahut të djathtë, thekson ECRI.
Fushatat e ndryshme zgjedhore në vitin 2019 treguan se gjuha ultra-nacionaliste, ksenofobike, raciste dhe homo/transfobike ishte përsëri në rritje, dhe u përhap gjithnjë e më shumë dhe duke vendosur tonin madje edhe në rrjetet e mediave sociale. Komentet fyese dhe degraduese në internet, të cilat do të konsideroheshin të papranueshme në të kaluarën, po bëhen një normë e re; gjuha e urrejtjes, duke sfiduar parimin e përgjithshëm të dinjitetit njerëzor, përhapet në jetën jo dixhitale të përditshme.
Situata është përkeqësuar nga fakti se ata që mbrojnë interesat e grupeve të cenueshme, organet kombëtare të barazisë, ende nuk kanë burime financiare dhe staf, si dhe aftësi për të ofruar mbështetje për viktimat dhe për t'i përfaqësuar ata para gjykatave.
Roli i rëndësishëm i organizatave të shoqërisë civile duhet të pranohet dhe mbështetet plotësisht. Një shqetësim në rritje për ECRI-n janë mjediset gjithnjë e më armiqësore ligjore, verbale dhe ndonjëherë edhe fizike, në të cilat OJQ-të dhe mbrojtësit e të drejtave të njeriut veprojnë në disa vende: këto organizata portretizohen si kërcënime për interesat dhe sigurinë kombëtare, dhe ato që mbështesin hapur grupet e cenueshme, të tillë si komunitetet LGBTI ose migrantët, janë të frikësuar.
Sfidat e reja janë shfaqur të cilat që lidhen me ndikimin e inteligjencës artificiale (IA) në diskriminim në shoqëri, thuhet në raport. Duket se deri tani rastet e diskriminimit të qëllimshëm përmes IA-së janë të rralla. Sidoqoftë, shembuj të diskriminimit të paqëllimtë dhe/ose indirekt shumofishohen, zakonisht për shkak të një paragjykimi të panjohur midis projektuesve të vetë sistemeve; mungesa e transparencës në proceset e IA-së; të dhëna të njëanshme dhe të kufizuara trajnimi, si dhe mungesa e mekanizmave për të zbuluar dhe parandaluar diskriminimin.
* * *
Komisioni Evropian kundër Racizmit dhe Intolerancës (ECRI) është një organ i pavarur për monitorimin e të drejtave të njeriut i specializuar në pyetje që lidhen me racizmin, diskriminimin (mbi bazën e "racës", origjinës kombëtare ose etnike, ngjyrës, kombësisë, fesë, gjuhës, orientimit seksual dhe identiteti gjinor), ksenofobinë, antisemitizmin dhe intolerancën. Ai përgatit raporte dhe lëshon rekomandime për vendet anëtare.
Kontakt: Tatiana Baeva, Zëdhënëse / zyrtare për media, Tel. +33 3 88 41 21 41
+355 4 45 40 201