Artykuł 11 gwarantuje dwa prawa do działania wspólnie z innymi.
Wolność zgromadzeń obejmuje publiczne i prywatne spotkania, pochody, procesje, demonstracje i zbiorowiska. Cel zgromadzenia może być polityczny, religijny czy duchowy, społeczny lub jakikolwiek inny; nie zostały nałożone żadne ograniczenia na cele zgromadzenia, przy czym każde zgromadzenie musi być pokojowe. Przypadkowe akty przemocy nie oznaczają, że zgromadzenie traci ochronę, chyba że miało ono z góry cel destruktywny.
Pozytywne obowiązki: państwo ma obowiązek chronić osoby korzystające z prawa do pokojowego gromadzenia się przed przemocą ze strony kontr-demonstrantów. W jednej sprawie policja utworzyła kordon, aby utrzymać konkurencyjne demonstracje z dala od siebie, ale nie udało się zapobiec atakom fizycznym i uszkodzeniom mienia. Trybunał stwierdził, że nie zrobiono wystarczająco dużo, aby umożliwić spokojne przejście zgodnej z prawem demonstracji (United Macedonian Organisation Ilinden and Ivanov v. Bulgaria).
Ograniczenia lub zakazy dotyczące zgromadzeń wymagają uzasadnienia zgodnego z ust. 2, który posługuje się wspólnym schematem opisanym powyżej i wymaga aby ograniczenia były (i) określone ustawą (ii) służyły realizacji uprawnionego celu, oraz (iii) były niezbędne w demokratycznym społeczeństwie, proporcjonalne i niedyskryminujące (por. pkt. 73-75 powyżej). Uprawnione cele to:
- interes bezpieczeństwa państwowego lub publicznego;
- ochrona porządku i zapobieganie przestępstwu;
- ochrona zdrowia i moralności;
- ochrona praw i wolności innych osób.
Władze mają znaczną swobodę w zakresie oceny, czy organizowane zgromadzenie stwarza jakiekolwiek ryzyko zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego itp., co mogłoby uzasadniać ingerencję, przy czym istnieje domniemanie, że pokojowe zgromadzenia są dozwolone. Wymóg uprzedniego powiadomienia lub uzyskania zezwolenia nie stanowi naruszenia, natomiast odmowa wyrażenia zgody stanowi ingerencję, która wymaga uzasadnienia w świetle ostrych standardów ustępu 2. Naruszenie może mieć miejsce nawet wówczas, gdy przemarsz miał miejsce wbrew odmowie (Baczkowski v. Poland).
Władze muszą uważać, aby ograniczenia nie miały charakteru dyskryminującego. Fakt, że organizatorzy są niepopularną grupą indywidualności nie jest wystarczającym powodem, aby zapobiec ich zgromadzeniu. W związku z tym, doszło do naruszenia, gdy odmówiono kościołowi ewangelickiemu zgody na odbycie nabożeństwa na terenie parku wskazując, że może to spowodować niezadowolenie wśród wyznawców okolicznej religii większościowej. Rolą władz w takich sytuacjach musi być promowanie „pluralizmu, tolerancji i otwartości”. Te same zasady stosuje się w przypadku mniejszościowych grup etnicznych i politycznych, lub innych mniejszości, takich jak lesbijki, geje, osoby biseksualne i transseksualne (LGBT), które chciałyby zorganizować marsze lub demonstracje.
Ponieważ decyzje o zezwoleniu na manifestację itp. pozostają zazwyczaj w domenie policji, przepis ten jest bardzo ważny. Kluczowe będzie zazwyczaj ryzyko użycia przemocy, zarówno planowanej jak i nieplanowanej. Jego wystąpienie może uzasadniać nałożenie ograniczenia; jego brak oznacza, że będzie bardzo mało prawdopodobne, aby ograniczenie można było uzasadnić.
Wolność zrzeszania się jest prawem do stowarzyszania się z innymi w celu tworzenia struktur służących do realizacji wspólnych celów zbiorowych. Obejmuje ono w szczególności prawo do tworzenia związków zawodowych dla ochrony interesów ich członków. Obok związków zawodowych, dwa inne rodzaje stowarzyszeń o szczególnym znaczeniu to partie polityczne i organizacje religijne.
Zakazy lub ograniczenia dotyczące partii politycznych są trudne do uzasadnienia. Trybunał podkreślił, że pluralizm partyjny jest ważny dla społeczeństwa demokratycznego i wymaga przekonujących i dobitnych powodów wprowadzenia zakazu. Fakt, że program partii zakładał debatę nad sytuacją części ludności państwa nie powodował, aby zakazanie działalności tej partii mogło zostać uzasadnione zagrożeniem dla integralności terytorialnej państwa (United Communist Party of Turkey and others v. Turkey). Podobne zasady mają zastosowanie w przypadku odmowy rejestracji partii politycznej, która funkcjonuje podobnie jak zakaz.
W przypadku grup religijnych, artykuł 11 w związku z artykułem 9 tworzy ekspektatywę, że wierni będą mogli się zrzeszać swobodnie, bez interwencji państwa. Tak jak w przypadku partii politycznych, po stronie państwa istnieje obowiązek neutralności i bezstronności. Odmowa, bez podania należytego powodu, ponownego zarejestrowania kościoła po zmianie prawa była sprzeczna z artykułem 11 (Moscow Branch of the Salvation Army v. Russia).
Związki zawodowe mają prawo do rokowań zbiorowych i zawierania układów zbiorowych (Demir and Baykara v. Turkey). Trybunał traktował ograniczenia akcji protestacyjnych jako ograniczenie wolności zrzeszania się, które państwo jest zobowiązane uzasadnić zgodnie z ust 2. Dzięki specyficznym wyjątkom z ustępu 2, korzystanie z praw gwarantowanych przez artykuł 11 może zostać ograniczone w stosunku do członków sił zbrojnych, policji lub administracji państwowej. Każde takie ograniczenie będzie interpretowane ściśle przez Trybunał.
Większość spraw dotyczących prawa zrzeszania się dotyczy skarg na prawo obowiązujące w państwie lub na działania wysokich urzędników bądź sądów. Niemniej policja i urzędnicy zajmujący się rejestracją potencjalnych lub istniejących stowarzyszeń, w szczególności związków zawodowych i partii politycznych oraz organizacji religijnych, muszą zdawać sobie sprawę z obowiązku bezstronności oraz z konieczności uzasadnienia wprowadzonych ograniczeń istotnymi powodami.
