Dla funkcjonariuszy publicznych dotyczący obowiązków państwa wynikających z Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności

Niniejszy Niezbędnik ma na celu zapewnienie funkcjonariuszom publicznym państw sygnatariuszy Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (zwana dalej Konwencją) informacji oraz praktycznych porad dotyczących poszanowania praw zawartych w Konwencji przysługujących osobom z którymi funkcjonariusze się na co dzień stykają, wypełniania obowiązków wynikających z Konwencji oraz, o ile to możliwe, unikania naruszeń Konwencji.

DLA KOGO PRZEZNACZONY JEST NINIEJSZY NIEZBĘDNIK

Niniejszy niezbędnik jest przeznaczony dla pracowników wymiaru sprawiedliwości oraz osób odpowiedzialnych za egzekwowanie prawa lub za kwestie związane z pozbawieniem wolności. W szczególności, dotyczy to funkcjonariuszy policji, służby więziennej, straży granicznej oraz pracowników oddziałów zamkniętych szpitali psychiatrycznych lub innych instytucji zajmujących się opieką nad osobami szczególnie wrażliwymi.

W szerszym zakresie, Niezbędnik jest również przeznaczony dla innych funkcjonariuszy np. pracowników socjalnych, referendarzy oraz urzędników wydających zezwolenia mających styczność z obsługą innych osób oraz których działania mogą odnosić się do praw chronionych Konwencją.

Niezbędnik nie jest przeznaczony dla sędziów, prawników lub urzędników wyższego szczebla, a jedynie dla funkcjonariuszy pracujących na tzw. „pierwszej linii ognia”. Niezbędnik nie wymaga od odbiorców znajomości prawa.

JAK UŻYWAĆ NIEZBĘDNIKA

  • Instrukcja dotycząca praw gwarantowanych przez Konwencję i Protokoły dodatkowe oraz do odpowiadających im obowiązków Państwa, zestawionych w kolejności w jakiej występują w Konwencji (NB: jak wyżej podkreślono, nie wszystkie Państwa są stronami wszystkich Protokołów dodatkowych; Część III zawiera informację – aktualną na dzień wydania Niezbędnika – jak państwa są związane jakimi prawami). Najczęściej pojawiające się problemy z jakimi mają do czynienia funkcjonariusze publiczni, dla których przeznaczony jest niniejszy Niezbędnik, są omówione w sposób bardziej wyczerpujący aniżeli w stosunku do kwestii, które występują sporadycznie. Niezbędnik nie ma na celu przedstawienia wszystkich potencjalnych problemów, jak czynią to książki prawnicze; koncentruje się natomiast na najważniejszych i najczęściej występujących kwestiach.
  • Zawiera pytania oraz listę zagadnień, które mają pomóc funkcjonariuszom w podjęciu decyzji czy w danej sytuacji Konwencja znajduje zastosowanie, a także schemat działania.

KONWENCJA I ZAKRES JEJ STOSOWANIA

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (oficjalna nazwa Konwencji) jest umową międzynarodową zawartą pomiędzy Państwami Członkowskimi Rady Europy (w liczbie 47) (nie mylić z Unią Europejską). Rada Europy została utworzona po II wojnie światowej jako międzynarodowa organizacja, której celem było promowanie demokracji, praw człowieka i rządów prawa. Konwencja została przyjęta w 1950r. Państwa są zobowiązane do przestrzegania zobowiązań wynikających z Konwencji, gdy stają się jej stronami w drodze ratyfikacji. Wszystkie Państwa Członkowskie [Rady Europy] ratyfikowały Konwencję.

Istnieje wiele Protokołów dodatkowych do Konwencji, które uzupełniają jej postanowienia poprzez poszerzenie katalogu praw gwarantowanych przez Konwencję. Państwa członkowskie mogą zdecydować o przyjęciu Protokołów dodatkowych poprzez ich ratyfikację, przy czym nie każde państwo związało się wszystkimi Protokołami dodatkowymi. Należy sprawdzić, które spośród Protokołów dodatkowych zostały ratyfikowane przez Państwa na stronie Biura Traktatowego Rady Europy.

Please note: We invite you to send us any suggestions that may improve the content or the presentation of this website. Please feel free to fill in this information on the contact form provided for this purpose.

 

 

 

Powrót Protokół nr 4

Zakaz pozbawiania wolności za długi (artykuł 1)

„Nikt nie może być pozbawiony wolności jedynie z powodu niemożności wykonania zobowiązania umownego”.

Posłużenie się klauzulą „jedynie” jest istotne: artykuł nie zabrania pozbawienia wolności, gdy istnieje jakiś dodatkowy element, taki jak oszustwo lub zaniedbanie. To co jest wykluczone to kara pozbawienia wolności wyłącznie ze względu na niespłacenie długu wynikającego z umowy lub niewywiązanie się z innego zobowiązania umownego.

Prawo do swobodnego poruszania się (artykuł 2)

Składa się ono z dwóch praw:

  • 1. każdy, kto przebywa legalnie na terytorium państwa, ma prawo do swobodnego poruszania się i do swobodnego wyboru miejsca zamieszkania na tym terytorium;
  • 2. każdy może swobodnie opuścić jakikolwiek kraj, w tym swój własny.

Ograniczenia w korzystaniu z tych praw są dozwolone w warunkach podobnych do tych, dla artykułów 8-11 Konwencji, tj. musza być:

  • określone ustawą;
  • konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na określone cele, mianowicie:
  • z uwagi na bezpieczeństwo państwowe i publiczne, utrzymanie porządku publicznego, zapobieganie przestępczości, ochronę zdrowia lub moralności lub ochronę praw i wolności innych osób.

„Każdy” oznacza także cudzoziemców, tak jak w przypadku artykułu 1 Konwencji.

Ograniczenia swobodnego przemieszczania się są mniej surowe niż te dotyczące pozbawienia wolności uregulowane w artykule 5 Konwencji. Mogą one obejmować takie kwestie jak areszt domowy, wprowadzenie godziny policyjnej, przypisanie do lub wykluczenie z danego miasta lub regionu kraju oraz zobowiązanie do regularnego stawiania się w siedzibie władz. Dopuszczalne powody stosowania takich ograniczeń to ryzyko, że podejrzany może zbiec za granicę, albo ujawniać tajemnicę państwową lub spotykać się ze współpracownikami ze świadka przestępczego (np. mafia).

Każde ograniczenie musi być proporcjonalne do uprawnionego celu. W kilku rozstrzygniętych sprawach, ograniczenia w korzystaniu z prawa do swobodnego poruszania się, które początkowo były uzasadnione, uznano za nieuzasadnione na dalszym etapie stosowania, gdyż były nieprzerwanie stosowane przez kilka lat (Labita v. Italy).

Ograniczenia swobodnego poruszania się są zwykle nakładane przez sądy, ale realizowane przez policję, która musi uważać, aby monitorować czy początkowe uzasadnienie dla stosowania środka istnieje i pozostaje w mocy.

Zakaz wydalania obywateli (artykuł 3)

Jest to absolutne i bezwarunkowe prawo do niezostania wydalonym z terytorium państwa, którego dana osoba jest obywatelem.

Wydalenie nie obejmuje ekstradycji. Ma miejsce wówczas, gdy osoba zobowiązana jest do opuszczenia na stałe terytorium państwa, którego jest obywatelem, bez pozostawienia jej możliwości późniejszego powrotu. O tym, czy ktoś jest „obywatelem” dla celów niniejszego przepisu decyduje prawo krajowe danego państwa.

Zakaz zbiorowego wydalania cudzoziemców (artykuł 4)

Jest to absolutny i bezwarunkowy zakaz zbiorowego wydalania cudzoziemców.

Termin „wydalenie” oznacza to samo co w artykule 3 omówionym powyżej. Wydalenie grupy nie będzie uznane za „zbiorowe” jeśli władze krajowe racjonalnie i obiektywnie zbadały jednostkowe sprawy poszczególnych osób wchodzących w skład grupy.

Download the abstract

  • Diminuer la taille du texte
  • Augmenter la taille du texte
  • Imprimer la page