- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi özel hayata, aile hayatına ve haberleşmesine saygı gösterilmesi hakkını korur. Buna mesajların, telefon görüşmelerinin ve e-postanın mahremiyetinin korunması da dahildir.
- Hükümetler bu haklara ancak özel olarak yasayla izin verilmiş olmak ve –ulusal güvenlik veya kamu güvenliği gibi – geçerli bir nedeni olmak koşuluyla müdahale edebilirler.
- Özel hayatın ve aile hayatının korunmasıyla ilgili yasalar kamuyu yasalara aykırı ve gereksiz devlet gözetlemesine karşı korur.
Örnekler
Bir devlet memurunun NATO güvenlik soruşturmasından geçmek için gözetlenmesinin ardından özel yaşamın daha fazla korunması
Gracinda Maria Antunes Rocha güvenlik soruşturmasından geçmek için gözetleneceğini bilseydi asla yeni işine başlamazdı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Portekiz yetkili makamlarının Gracinda’nın özel yaşam hakkını ihlal ettiğine karar verdi. Portekiz bu karara bu gibi durumlarda mağdurların adalete daha kolay erimesini sağlayan bir kanun çıkararak karşılık verdi.
Portekiz
Komünist döneme ait Securitate kayıtlarının saklanması ve kullanılmasına dair katı kurallar
Romanya Hükümeti eski komünist dönemde tutulmuş gizli polis kayıtlarına dayanarak Aurel Rotaru hakkında yanlış ve zarar verici bilgileri ifşa ederek onun özel yaşam hakkını ihlal etti. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Romanya hukukunun bu tür kayıtların saklanması ve kullanılmasının istsimarına ilişkin güvencelerden yoksun olduğunu tespit ederek, hükümeti bu kayıtlara erişimi daha sıkı...
Romanya
Sigorta anlaşmazlıklarında gizli takip istismarına karşı koruma
Savjeta Vukota-Bojić kaza teminatı hakkında çıkan bir anlaşmazlık üzerine sigorta şirketinin kendisini gizlice takip ettirdiğini öğrenince kendini ihlal edilmiş hissetti. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İsviçre hukukunda istismara karşı yeterli güvenceler olmadığı için Savjeta’nın özel hayatının ihlal edildiğine karar verdi, bu karar İsviçre’nin gizli takibin sigorta şirketleri tarafından...
İsviçre
Bir çiftçinin mahremiyet haklarının ihlal edilmesinin ardından DNA verilerinin saklanmasına ilişkin getirilen güvenceler
Jean-Michel Aycaguer kişisel bilgilerine dair endişe duyguğu için polise DNA örneği vermeyi reddetti. 500 € para cezasına çarptırıldı. Avrupa mahkemesi DNA profillerinin saklanmasına ilişkin yasanın gerekli güvenceleri sunmaması nedeniyle Fransa’nın Jean-Michel’in mahremiyet hakkını ihlal ettiğne karar verdi. Bu karar Fransa’nın kişisel verileri daha iyi korumak üzere yasayı değiştirmesini...
Fransa
Holokost mağduru Avrupa Mahkemesi’nde itibarını savunuyor
Aba Lewit toplama kampından sağ kurtulan kişileri “veba” olarak tanımlayan bir dergiye karşı dava açtı ancak Avusturya mahkemeleri savunacağı bir davasının olmadığını söyledi. Bu durumda Aba Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu ve Mahkeme Avusturya’nın Aba’nın itibarını korumakta başarısız olduğu kararına vardı. Daha ileri bir tarihte Avusturya Yüksek Mahkemesi, yerel mahkemelerin Aba...
Avusturya
Kişisel sağlık bilgileri gazetecilere sızdırılan kadın için adalet
Gitana Biriuk kendi HIV durumunu ifşa eden gazeteye karşı başarılı bir yasal işlem yürüttü. Ancak verilebilecek tazminat cezasına ilişkin yasal sınırlamalar nedeniyle düşük miktarda bir tazminat aldı. Avrupa mahkemesi bu sınırlamaların Gitana’nın mahremiyet hakkını koruyamadıklarına hükmetti. Karar çıktığında Litvanya bu tür davalarda mahkemelerin vereceği tazminat miktarlarındaki üst...
Litvanya
Emekli çiftin telefonlarının dinlenmesi üzerine özel yaşam konusunda reform yapılması
Jacques ve Janine Huvig daha önceleri manav dükkanı çalıştırmış olan emekli bir çift idi. Polis telefon hatlarına girdi ve görüşmelerini dinledi. O sıralarda soruşturmayı yapan yetkililer hemen hemen her hangi bir insanın telefonunu, her hangi bir neden için dinlemek üzere sınırsız yetkiye sahiptiler. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi insanların özel yaşamını korumak için bu konuda net yasal...
Yalnızca başkasının karıştığı bir trafik sorunu yüzünden polis baskınına maruz kalan iş adamına adalet sağlanması
Jürgen Buck’un Frankfurt yakınlarındaki küçük bir kasabada bir iş yeri vardı. Bir akşamüstü polis aniden evine ve işyerine baskın düzenledi. Jürgen olay nedeniyle kasabada kendisiyle ilgili, bir suça karıştığına dair kuşkular doğduğunu ve bunun da iş kaybına neden olduğunu iddia etti. Oysa baskın Jürgen’in oğlunun trafikte aşırı hız yapmasına ilişkin süreçte gereksiz bir adımdı. AİHM baskının...
Almanya
Gazetecilere karşı yapılan aşırı ölçüde polis operasyonları sonucunda medya kaynaklarını korumaya yönelik reformlar yapıldı
Polis tarafından devlete ait bilgilerin kimin tarafından sızdırıldığını belirlemeyi amaçlayan çok büyük bir arama ve el koyma operasyonunda dört gazeteci hedef alındı. Strazburg Mahkemesi operasyonun yeterli gerekçeye sahip olmadığına ve orantısız olduğuna hükmetti. Dava gazetecilerin ve haber kaynaklarının korunmasına yönelik yeni yasaların çıkarılmasını tetikledi.
Belçika
Bir çocuğun banyoda gizlice filminin çekilmesi ve özel yaşam yasalarında reform yapılması
Eliza Söderman üvey babasının kendisini soyunurken kaydetmek üzere gizli kamera kullandığını öğrendiğinde 14 yaşındaydı. Olaya polis müdahale etti ancak eylemleri İsveç yasalarına göre suç sayılmadığından suçlanmadan beraat etti. Strazburg Mahkemesi bu durumun Bn Söderman’ın özel yaşam hakkını ihlal ettiğine hükmetti. Dava bu alanda yasak reformlar yapılması gereğine dikkat çekti.
İsveç
Özel yaşamla ilgili dava açılmasından sonra suçsuz insanların DNA kayıtlarının imha edilmesi
Sheffield’lı iki şahsın polis tarafından DNA örnekleri alınır. Şahıslarla ilgili suçlamalar kaldırılır. Ancak Britanya yasalarına göre polis DNA örneklerini süresiz olarak saklayabilmektedir. Strazburg Mahkemesi suçsuz insanların DNA örneklerinin saklanmasının bu insanların özel yaşam hakkını ihlal ettiğine hükmeder.
Birleşik Krallık
Devlet gözetlemesinin sınırlanması ve bilgiye erişim hakkı
R.V. bir posta memuruydu. Diğer 200 kişi ile birlikte – iddiaya göre Barış Hareketine bağlı olmaları nedeniyle güvenlik birimlerince gizli gözetlemeye alındı. Avrupa İnsan Hakları Komiserliği Hollanda yasalarının davacıları gereken biçimde korumadığı ve özel yaşam haklarını ihlal ettiği sonucuna vardı. Gizli gözetlemenin hangi durumlarda ve hangi koşullara bağlı olarak yapılabileceğinin açık...
Hollanda
İntihar girişimine ait kamera görüntülerinin kamunun izlemesi maksadıyla kullanımı
Yerel yönetime ait kapalı devre televizyon kameraları intihar girişiminde bulunan bir şahsın görüntülerini kaydeder. Yerel yönetim daha sonra resim ve görüntüleri basına verir ve bu görüntüler daha sonra gazetelerde ve televizyon yayınlarında yer alır. Strazburg Mahkemesi görüntülerin medyaya verilmesinin şahsın özel yaşamını gereksiz bir biçimde ihlal ettiğine hükmeder.
Bir avukatın telefon görüşmelerinin dinlenmesinden sonra özel yaşamla ilgili yasalar güçlendirilmiştir
Yetkililer avukat Hans Kopp’un gizli görüşmelerini dinlemişti. Strazburg Mahkemesi İsviçre yasalarında yetkililerin gizli görüşmeleri dinlemeleriyle ilgili gerekli sınırlamaları sağlamadığına hükmetti. Bu da Bay Kopp’un özel yaşama saygı hakkını ihlal etmiş daha sonra bu konuda daha güçlü yasal koruma getirilmişti.
Güvenlik birimlerinin özel bilgileri gerekçe göstermeden saklamasına son verilmesi
1960’lı-70’li yıllarda gizli servislerce beş İsveçliyle ilgili gözetleme bilgileri toplanmıştı. Strazburg Mahkemesi bunlardan dördüyle ilgili malzemelerin saklanmaya devam edilmesinin haklı gerekçeye dayanmadığına ve bu şahısların özel yaşam hakkını ihlal etiğine hükmetti. Bireylere devletin elindeki kişisel bilgileri üzerinde daha fazla kontrol yetkisi veren reformlar yapıldı.
Yararli ‘link’ler
Avrupa Konseyinin Veri Korumayla ilgili web sitesi (İngilizce olarak)
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarıyla ilgili bilgilendirme metinleri
Hukuk mesleğiyle ilgili ayrıcalık (İngilizce olarak) PDF (250 Ko)
Kitlesel gözetleme (İngilizce olarak) PDF (211 Ko)
Kişisel verilerin korunması (İngilizce olarak) PDF (480 Ko)
Avrupa veri koruma mevzuatı El Kitabı (İngilizce olarak) PDF (1,200 Mo)