për të informuar zyrtarët publikë mbi detyrimet që i rrjedhin shtetit nga Konventa Evropiane e të Drejtave të Njeriut

Ky instrument shpjegues ka për qëllim t’u ofrojë zyrtarëve të shteteve palë në Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut (më poshtë “Konventa”) informacion dhe udhëzime praktike për t’i pajisur ata me informacionin e nevojshëm për të respektuar të drejtat e njeriut të parashikuara në Konventë gjatë ushtrimit të detyrës, për të përmbushur detyrimet e shtetit që rrjedhin nga Konventa dhe, në këtë mënyrë, për të shmangur shkeljet e Konventës sa më shumë të jetë e mundur.

Kujt i drejtohet ky instrument shpjegues?

Instrumenti shpjegues u drejtohet kryesisht zyrtarëve që punojnë në sistemin e drejtësisë dhe personave përgjegjës për zbatimin e ligjit ose mohimin e lirisë së një personi. Më specifikisht, këta zyrtarë përfshijnë (por nuk kufizohen vetëm tek) policët, oficerët e burgjeve, oficerët e migracionit dhe punonjësit në institucionet psikiatrike, ose në institucionet e tjera që ofrojnë kujdes për personat vulnerabël.

Më gjerësisht, instrumenti shpjegues i drejtohet po ashtu çdo zyrtari që ndërvepron me publikun në mënyra që ngrenë çështje potenciale të të drejtave të Konventës, si për shembull punonjësit socialë, sekretarët dhe zyrtarë të autoriteteve licencuese.
Ky instrument shpjegues nuk është hartuar për gjyqtarët, avokatët ose për nëpunësit e lartë civilë, por për zyrtarët që janë "në skajin më delikat". Ai u drejtohet personave që nuk kanë njohuri ligjore të mëparshme.

Instrumenti shpjegues përmban posaçërisht:

  • Një udhërrëfyes për të drejtat që jepen nga Konventa dhe Protokollet e saj dhe detyrimet korresponduese të Shtetit, duke u munduar të ndjekë rendin e dispozitave në këto dokumente. Dispozitat të cilat dalin më shpesh në punën e zyrtarëve për të cilët është hartuar ky dokument janë trajtuar në shumë më tepër detaje sesa dispozitat që hasen më rrallë. Instrumenti shpjegues nuk synon të mbulojë të gjitha çështjet e mundshme, siç do të bëhej nga një tekst ligjor, por përqendrohet në mënyrë selektive tek çështjet më domethënëse dhe më shpesh të hasura.
  • Pyetjet dhe listat e çështjeve që duhet të kontrollohen nënvizojnë pika për t’u shqyrtuar, për t’u ardhur në ndihmë zyrtarëve që të vendosin nëse del një çështje potenciale mbështetur në Konvetë apo jo.

Konventa dhe si funksionon ajo

Konventa për të Drejtat dhe Liritë Themelore të Njeriut (titulli zyrtar i Konventës) është një traktat ndërkombëtar ndërmjet shteteve anëtare (aktualisht 47) të Këshillit të Evropës (institucion i cili nuk duhet të ngatërrohet me Bashkimin Evropian). Këshilli i Evropës është kirjuar pas Luftës së Dytë Botërore si organizatë ndërkombëtare për promovimin e demokracisë, të drejtave të njeriut dhe shtetit të së drejtës. Konventa është miratuar në vitin 1950. Shtetet janë të detyruara të respektojnë Konventën kur ato bëhen palë në Konvetë nëpërmjet ratifikimit të saj. Të gjitha shtetet anëtare e kanë ratifikuar Konventën.

Konventa ka disa Protokolle opsionale, të cilët i plotësojnë dispozitat e Konventës duke shtuar të drejta substantive që garantohen nga Konventa. Shtetet antare mund të vendosin nëse të pranojnë protokollet opsionale që garantohen nga Konventa. Shtetet anëtare mund të përzgjedhin t’i pranojnë protokollet opsionale nëpërmjet ratifikimit të tyre. Jo të gjitha shtetet palë i kanë pranuar të gjitha protokollet opsionale. Duhet të kontrolloni në faqen e internetit të Këshillit të Evropës (Europe Treaty Office website) për të parë se cilët Protokolle janë ratifikuar nga shteti juaj.

Ju lutem mbani parasysh: Ne ju ftojmë të na dërgoni sugjerime që mund të përmirësojnë përmbajtjen ose prezantimin e kësaj faqeje interneti. Ju lutem jepni informacion në formularin e kontaktit të dhënë për këtë qëllim.

 

 

 

Back E drejta për jetën

Askujt nuk mund t’i merret jeta qëllimisht …”. Më pas, i njëjti nen vijon me përjashtimin nga kjo e drejtë të vendimeve gjyqësore me vdekje, përjashtim i cili nuk aplikohet për shtetet që janë palë në Protokollin nr. 6 (i cili e heq këtë përjashtim, përveçse kur parashikohet ndryshe nga e drejta e brendshme e shtetit në kohë lufte), ose në Protokollin nr. 13 (i cili e heq fare këtë përjashtim). Paragrafi 2 parashikon tre përjashtime të kufizuara për marrjen e qëllimshme të jetës.

Gjykata ka konstatuar se detyrimi pozitiv për shtetet dhe agjentët e tyre për të mbrojtur jetën kërkon masa parandaluese në shumë situata, për shembull:

  • Mbrojtja e dikujt nga dhuna e ushtruar prej të tjerëve, por vetëm kur autoritetet kanë qenë në dijeni ose duhet të kishin qenë në dijeni të një rreziku real dhe të menjëhershëm dhe kanë dështuar të bëjnë gjithçka që mund të pritej në mënyrë të arsyeshme të bëhej prej tyre për të shmangur situatën. Për shembull, detyrimi shkelet kur një person i ndaluar në paraburgim vritet nga shoku i qelisë, nga një i ndaluar tjetër me histori dhune dhe sëmundje mendore (Edwards v. the United Kingdom). Ky detyrim mund të dalë dhe kur ka histori të dhunës në familje;
  • për të mbrojtur në mënyrë efektive jetën e dikujt nën kontrollin tuaj;
  • për të mbrojtur dikë nga vetëdëmtimi, për shembull kur të ndaluarit dihet që shfaqin rrezik për vetëvrasje;
  • për të mbrojtur personat që jetojnë në afërsi të vendeve të rrezikshme, si në rastet kur ndodh një shpërthim vdekjeprurës në një vend depozitimi për mbeturinat që dihej që përbënte rrezik operativ (Öneryıldız v. Turkey), ose për të mbrojtur njerëzit kundër fatkeqësive të parashikueshme natyrore.

Pra, detyrimi për mbrojtjen e jetës nuk nënkupton vetëm miratimin e ligjeve, si, për shembull, parashikimin si vepër penale të vrasjes së paligjshme. Ai shtrihet më tej për të mbrojtur dëshmitarët dhe informatorët, dhe për personat që drejtojnë burgjet, qendrat e paraburgimit, shtëpitë e kujdesit dhe institucionet psikiatrike duke i mbrojtur personat nën kujdesin e tyre nga dëmtimet vdekjeprurëse nga persona të tjerë, ose nga vetja.

Përdorimi i forcёs vdekjeprurëse nga agjentёt e shtetit: paragrafi 2 parashikon situatat e kufizuara në të cilat forca vdekjeprurëse nuk përbën shkelje të së drejtës për mosprivim të qëllimshëm të jetës. Këto përjashtime janë:

  • (a) mbrojtja e dikujt nga dhuna e paligjshme;
  • (b) realizimi i një arrestimi të ligjshëm, ose parandalimi i largimit nga burgu për dikë që është ndaluar në mënyrë të rregullt;
  • (c) veprime të ligjshme për të shtypur një trazirë ose kryengritje.

Këto janë përjashtime shterruese, jo ilustrime. Shteti duhet të përmbushë një test shumë të lartë përpara se t’i drejtohet forcёs vdekjeprurëse: këto masa duhet të jenë absolutisht të nevojshme për të arritur një ose më shumë qëllime të autorizuara dhe në mënyrë strikte në përpjestim me qëllimin. Nuk mjafton që të peshohet e drejta individuale përkundrejt interesit të publikut. Për shëmbull, gjuajtja 50 herë me armë gjatë mësymjes së shtëpisë së një personi të dyshuar për terrorizëm u vlerësua si masë përtej vetëmbrojtjes së justifikuar për oficerët e policisë të përfshirë në operacion (Gül v. Turkey, 2000).

Detyrimet procedurale për hetimin e vdekjeve: këto detyrime janë prezantuar nga Gjykata nëpërmjet jurisprudencës së saj. Hetimi duhet të vihet automatikisht në lëvizje nga autoritetet. Ai duhet të kryhet në mënyrë të menjëhershme, me efektivitet dhe publikisht, dhe në mënyrë të pavarur nga agjencia që ka përdorur forcën vdekjeprurëse. Po ashtu, kërkohen hetime dhe kur ndodhin vdekje si rezultat i akteve të individëve privatë. Përgjegjësia për këto hetime merret normalisht nga nivelet e larta, por zyrtarët e përfshirë në nivelin e punës konkrete duhet të përgatiten për këtë përgjegjësi, për shembull, duke mbajtur shënim informacionin e marrë që tregon një rrezik ndaj jetës, ose detaje të vëzhgimit në rastet e rreziqeve për vetëvrasje në paraburgim, etj., dhe duhet të bashkëpunojnë plotësisht dhe ndershmërisht me çdo hetim, i cili, në të kundërt, mund të bjerë nën stadardet e kërkuara nga Konventa.

E drejta për jetën mund të ngrihet dhe në rastet e dëbimit dhe ekstradimit në rast se një person duhet të dërgohet në një shtet ku ekziston një rrezik real për t’u bërë objekt i dënimit me vdekje. Vendimet për dëbimet ose ekstradimet merret normalisht nga gykatat dhe ministritë, por oficerët e migracionit dhe persona të tjerë të përfshirë në to duhet të jenë të ndërgjegjshëm për mundësinë dhe të konsultohen përpara se të dërgojnë një imigrat potencial në një shtet tjetër, ku ai mund të gjendet përpara këtij rreziku.

PROTOKOLLI Nr. 6 DHE Nr. 13

Heqja e dënimit me vdekje

Protokolli nr. 6 e heq dënimin me vdekje në kohë paqeje, por u lejon shteteve ta vendosin atë në kohë lufte ose kërcënimi për luftë. Protokolli Nr. 13 shkon më tej dhe e heq fare dënimin me vdekje.

Download the abstract

  • Diminuer la taille du texte
  • Augmenter la taille du texte
  • Imprimer la page