- Kadınlara karşı şiddet Avrupa Konseyi’ne üye devletlerin tamamında yaygın olan bir insan hakları suiistimalidir.
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadı, devletlerin aile içi şiddet ve cinsel şiddet dahil her türlü toplumsal cinsiyet temelli şiddete karşı tavır almalarını gerektirir.
- Avrupa mahkemesi kararları kıtada kadın haklarının ilerlemesine ve ayrımcılığa karşı korumaya yardımcı olmuştur.
- Bu kararlar aynı zamanda Avrupa Konseyi’nin, İstanbul Sözleşmesi olarak bilinen, yasal- bağlayıcılığı olan kadına karşı şiddet ve aile içi şiddet sözleşmesine ilham vermeye de yardımcı olmuştur.
Örnekler
Kırılgan aile içi şiddet mağdurları “yatak odası vergisi”nden muafiyet kazanıyor
Ağır aile içi şiddete maruz kalma riski taşıyan bir kadın özel olarak uyarlanmış evinden tahliye sorunuyla karşı karşıya kaldı çünkü konut yardımlarında yapılan kesintiler arık kirasını karşılayamayacağı anlamına geliyordu. Avrupa Mahkemesi kadının toplumsal cinsiyet nedeniyle ayrımcılığa uğradığına hükmetti. Bunun üzerine Birleşik Krallık kanunu değiştirerek onun durumundaki kadınları...
Birleşik Krallık
Kadınlara yönelik şiddetle mücadele konusunda Avrupa’ya ilham veren sembolik karar
Nahide Opuz yıllarca kocası tarafından taciz edildi. Bu şiddet trajik bir şekilde annesinin ölümüne yol açtı. Avrupa Mahkemesi Türkiye’nin Nahide ve annesini korumak için gerekenleri yapmadığına ve ilk defa toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin bir ayrımcılık biçimi olduğuna hükmetti. Bu karar, kadınlara yönelik şiddeti önleme ve bununla mücadeleye dair uluslararası çabalara ilham verdi.
Türkiye
Roman kadınların zorla kısırlaştırılması, tedaviye rıza gösterilmesine ilişkin daha katı kuralların konmasını sağladı
V.C. bir zorla kısırlaştırma mağduruydu, bu Slovakya’da onlarca yıldır yapılan ve Roman kadınları orantısız bir şekilde etkileyen bir işlemdi. Avrupa mahkemesi V.C. doğururken kendisine yapılan işlemin kötü muamele anlamına geldiğine hükmetti. Birçok başka Roman kadının yasadışı bir şekilde kısırlaştırıldığı ortaya çıktıktan sonra Slovakya hastanın tıbbi tedaviye rızasına ilişkin yeni kurallar...
Slovak Cumhuriyeti
Öldürülen anne ve kızın ailesi için adalet
M.T. ve kız bebeği V.T kendilerine şiddete dayalı tehditler yönelten adam tarafından, adam cezaevinden salınır salınmaz vurularak öldürüldü. M.T. ve V.T.’nin ailesi yetkili makamların onları korumak için yeterli önlemleri almadıklarına inandılar. Avrupa Mahkemesi de aynı görüşteydi. Avrupa mahkemesinin bu davadaki kararı Hırvatistan’ın aile içi şiddet mağdurlarını koruma önlemlerini artırmasına...
Hırvatistan
Bir kadına ve oğluna yönelik ölümcül saldırı sonucunda aile içi şiddete yönelik halen süregelen reformların yapılması
Kocası Elisaveta Talpis’i yıllarca fiziksel şiddete maruz bıraktı. Elisaveta Talpis polise şikayetçi oldu ancak polis aylarca herhangi bir girişimde bulunmadı. Kocası bir gece Elisaveta Talpis’e bıçakla saldırdı ve yaraladı, müdahale etmek isteyen oğlunu da öldürdü. AİHM polisin pasifliğini kınadı, bunun sonucunda İtalya’da aile içi şiddete yönelik reformlar yapıldı.
İtalya
Polisin tecavüz iddiasını gereği gibi soruşturmamasının ardından cinsel şiddet mağdurlarının daha iyi korunması
B.V. yıllarca yetkili makamların, uğradığı tecavüz ve cinsel saldırı iddialarını soruşturmalarını sağlamaya çalıştı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Belçika yetkili makamlarının B.V.’nin iddialarını ciddi ve kapsamlı bir şekilde soruşturmadıklarına hükmetti. Bu tarihten itibaren Belçika cinsel şiddet mağdurlarını dahi iyi korumak üzere birçok önlem aldı.
Belçika
Toplumsal cinsiyete dayalı zulüm gören Afgan kadınının sınır dışı edilmekten kurtulması
İsveç N’nin anavatanı Afganistan’a dönmesi halinde toplumsal cinsiyete dayalı zulüm göreceği yolundaki iddialarına rağmen ona iltica hakkı tanımayı reddetti. Avrupa mahkemesinin bunun onun insan haklarını ihlal edeceği yolundaki kararının ardından hakkındaki sınır dışı edilme kararı iptal oldu.
İsveç
Aile içi şiddete maruz kalan kadının mahkemeye erişim sağlayamamasından sonra adli yardım sistemi oluşturulmuştur
Bayan Airey şiddet uygulayan bir alkolik olduğu iddia edilen kocasından resmen boşanmak istiyordu. Ancak avukat ücretlerini karşılayacak adli yardım alamıyordu ve avukat ücretlerini kendisi karşılayamıyordu. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi adli yardımın olmamasının Bayan Airey’in mahkemelere erişimini fiilen engellediğini ve o nedenle de temel haklarının ihlal edildiğine hükmetti. Ertesi yıl...
İrlanda
Mahkemede tacizci olduğu iddia edilen kişi tarafından kendisine saldırgan sorular sorulan kadından resmi olarak özür dilenmesi
Y. annesine cinsel saldırıya maruz kaldığını söylediğinde 14 yaşındaydı. Y’nin iddialarının soruşturulması yıllarca sürdü ve davası mahkemede görülmeye başladığında kendisine cinsel saldırıda bulunduğunu iddia ettiği kişinin küçük düşürücü sorularına maruz kaldı. Avrupa mahkemesi yetkili makamların Y’yi gereği gibi koruyamadıklarına hükmetti. Bu karar Slovenya Adalet Bakanı’nın Y.’den özür...
Slovenya
Anne ve kızları aile içi şiddet davasını kazandıktan sonra mağdurlara daha fazla destek verilmesi
Doina ve Mariana sık sık babalarının anneleri Lilia’yı dövdüğüne tanık oldular. Adam aile evine gitmesini yasaklayan uzaklaştırma kararını mükerrer olarak ihlal etmesine rağmen kendisine yönelik hiçbir sert önlem alınmadı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yetkili makamların Lilia ve kızlarını korumak için gerekenleri yapmadığına hükmetti. Bu, Moldova’nın aile içi şiddetle mücadele etmek üzere...
Moldova Cumhuriyeti
Cinayete kurban gitmiş iki çocuğun annesi için adaletin yerini bulması
Dana Kontrová kocasının şiddet uyguladığı ve dengesiz olduğu konusunda polisi pek çok kez uyarmıştı. Bir gün bu şahsın kendi ailesini av tüfeğiyle tehdit ettiğini polise bildirmesine rağmen polis her hangi bir girişimde bulunmadı. Şahıs iki gün sonra çocuklarını öldürdü ve intihar etti. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yetkililerin çocukların yaşamını koruma yükümlülüğünü yerine getirmediğini ve...
Birlikte yaşadığı adam tarafından boğazı sıkılarak dövülen kütüphanecinin aile içi şiddet mağdurları için adaletin yerini bulmasını sağlaması
Loreta Valiulienė yetkililere birlikte yaşadığı insanın kendisine saldırdığını bildirdi. Ancak savcı gerekli soruşturmayı defalarca yapmadı, dava zaman aşımına uğradı ve Loreta Valiulienė’in birlikte yaşadığı insan asla adaletin karşısına çıkmadı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bu hatalar nedeniyle Bn Loreta Valiulienė’in temel haklarının ihlal edildiğine hükmetti. Daha sonra Litvanya’da aile...
Litvanya
Romanya’da aile içi şiddet mağduruna adalet sağlanması
Yara bere içinde ve dayak yemiş durumdaki Angelica Bălșan kocasının sekiz kez saldırısına uğramıştı ve aldığı yaralar nedeniyle on gün kadar tedavi görmesi gerekti. Kendisi ilgili makamlara defalarca başvurmasına rağmen ilgili makamlar Angelica Bălșan’ı korumak üzere gerekli tedbirleri almadılar. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Bn Bălșan’ın saldırılara karşı yeterince korunmadığına hükmetti –...
Romanya
Yararli ‘link’ler
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarıyla ilgili bilgilendirme metinleri:
Aile İçi Şiddet PDF (287 Ko)
Kadınlara yönelik şiddet PDF (484 Ko)