Projekat Dalje unapređenje tretmana osoba lišenih slobode i osoba kojima je izrečena kazna ili sankcija u Bosni i Hercegovini, u skladu sa evropskim standardima će unaprijediti mehanizme zaštite ljudskih prava osoba lišenih slobode opskrbljujući osoblje agencija za provođenje zakona, zatvorsko i forenzičko osoblje znanjem, vještinama i instrumentima za sprečavanje zlostavljanja i nekažnjivosti, te će olakšati reintegraciju pritvorenika i zatvorenika u zajednici nakon otpusta iz zatvorenog okruženja putem, između ostalog, elektronskog načina razmjene podataka i stvaranjem uslova za preventivno praćenje načina rada u zatvorenom okruženju.  Veliki broj domaćih korisnika projekta će direktno učestvovati u njegovoj implementaciji i doprinijeće svojim suštinskim poznavanjem domaćih zakona i dobre prakse usklađivanju procedura sa evropskim standardima, te u krajnjoj instanci pravičnijem i humanijem tretmanu lica lišenih slobode. 

Projekat se provodi u okviru zajedničkog programa Evropske unije i Vijeća Evrope „Horizontal Facility za Zapadni Balkan i Tursku“ koji traje od 2023. do decembra 2026. godine.

Koji su ciljevi projekta?

• dalje unapređenje policijskog djelovanja usklađenog sa mehanizmima zaštite ljudskih prava u agencijama za provođenje zakona u Bosni i Hercegovini (BiH) uz poštovanje lične i opšte sigurnosti
• dalje unapređenje procesa resocijalizacije forenzičkih pacijenata sa posebnim potrebama kao što su žene, gerijatrijski pacijenti i maloljetnici, te pružanje podrške njihovom sigurnom povratku porodicama i zajednicama
• elektronska razmjena podataka vezanih za rad zatvora dodatno je utemeljena u praksi u dvije entitetske jurisdikcije, sa ciljem da ovaj proces obuhvati sve zatvorske ustanove
• unapređenje kapaciteta nosilaca funkcije Nacionalnog preventivnog mehanizma da vrše praćenje postupanja sa osobama u mjestima lišenja slobod

Kome koristi ovaj projekat?

• osobama lišenim slobode u zatvorenom okruženju u Bosni i Hercegovini čija su ljudska prava podložna narušavanju i kršenju
• osoblju koje radi u zatvorenom okruženju (zatvorsko, policijsko, forenzičko osoblje)
• ministarstvima pravde, ministarstvima unutrašnjih poslova i ministarstvima zdravlja u BiH  
• centrima za socijalni rad u BiH 
• uredu Ombudsmana, itd.

Kako se projekat provodi?

• kroz saradnju/konsultacijske sastanke i sesije stručnog usavršavanja; radu sa korisnicima projekta uglavnom zasnovanom na “vršnjačkoj” obuci, ove aktivnosti predstavljaju platformu za diskusiju i donošenje odluka, kao i za unapređenje kapaciteta
• objavljujući smjernice kojima se postavljaju standardi u ovoj oblasti, te priručnike za obuku
• putem aktivnosti čiji je cilj podizanje stepena svijesti i upoznavanje sa ovom tematikom
• projekat se nadovezuje na najbolju praksu i rezultate saradnje postignute tokom dvije prethodne faze programa: projekat „Jačanje mehanizama zaštite ljudskih prava pritvorenika i zatvorenika u Bosni i Hercegovini“ (2016 – 2019) i projekat „Jačanje principa tretmana lica lišenih slobode na osnovu ljudskih prava, evropskih standarda i najbolje prakse u Bosni i Hercegovini“ (2019 – 2022)

Koje rezultate očekujemo?

Cilj projekta je stvoriti mehanizme zaštite osnovnih ljudskih prava osoba lišenih slobode, ali takođe i zaštititi osoblje koje radi u zatvorenom okruženju od navoda o zlostavljanju. Konkretno, očekuju se sljedeći rezultati:

• interni programi obuke u policijskim agencijama i forenzičkoj bolnici su dopunjeni modulima o zaštiti ljudskih prava
• elektronska razmjena podataka u zatvorima je stavljena u fukciju, čime se omogućava transparentnija, efikasnija i preciznija razmjena informacija između zatvora i njihovih nadležnih ministarstava
• zatvorenici i forenzički pacijenti su bolje obaviješteni i opskrbljeni znanjem i vještinama potrebnim za uspješniju reintegraciju u zajednici nakon otpusta
• postojeće i buduće osoblje Ureda Ombudsmana je bolje osposobljeno za vršenje funkcije preventivnog praćenja
• unaprijeđena je opšta sigurnost zahvaljujući manjem broju povratnika u kriminalni milje i bolja je razmjena informacija između različitih agencija tokom različitih vrsta otpusta iz zatvorenog okruženja

Koliki je budžet projekta?

Ukupan budžet projekta je 1 450 000 eura.

Budžet dodijeljen cjelokupnom programu Horizontal Facility iznosi ca. 41 milion eura (85% sredstava izdvaja Evropska unija, 15% Vijeće Evrope).

Kako dobiti više informacija?

• Vijeće Evrope: Jedinica za saradnju u pitanjima lišenja slobode
• Horizontal Facility web stranica i e-mail adresa

O programu Horizontal Facility za Zapadni Balkan i Tursku

„Horizontal Facility za Zapadni Balkan i Tursku“ je zajednička inicijativa Evropske unije i Vijeća Evrope koja omogućava korisnicima na Zapadnom Balkanu i Turskoj da ispune svoje reformske agende u oblasti ljudskih prava, vladavine prava i demokratije i da se usklade sa evropskim standardima, što je takođe prioritet u procesu proširenja EU.