Rada Europy odegrała pionierską rolę w walce o zniesienie kary śmierci, na którą, jak uważa, nie ma miejsca w demokratycznych społeczeństwach. W kwietniu 1983 r. przyjęła Protokół Nr 6 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka znoszący karę śmierci, a następnie w maju 2002 r. Protokół Nr 13 o zniesieniu ary śmierci w każdych okolicznościach.

Rada Europy ze zniesienia kary śmierci uczyniła warunek akcesji. W organizacji 46 państw członkowskich nie występowały żadne wyjątki od 1997 r.

Europejski Dzień przeciwko karze śmierci

Każdy kraj, który przystąpi do Rady Europy zgadza się na podleganie niezależnemu mechanizmowi monitoringowemu, który ocenia jego zgodność z prawami człowieka i demokratycznymi praktykami.  

Jednym z takich przykładów jest Komitet Rady Europy do spraw Zapobiegania Torturom, który regularnie obywa niezapowiedziane wizyty do miejsc pozbawienia wolności w 46 państwach członkowskich (więzienia, posterunki policji,  obozy dla uchodźców) w celu oceny sposobu, w jaki są traktowani ludzie pozbawieni wolności.

Europejski Komitet Praw Społecznych weryfikuje, czy prawa do mieszkania, zdrowia, edukacji, zatrudnienia i wolność poruszania się gwarantowane Europejską Kartą Społeczną są wdrożone przez zainteresowane państwa.

Innym przykładem jest Grupa Państw przeciwko Korupcji (Greco), która identyfikuje braki w krajowych politykach antykorupcyjnych i zachęca państwa do przeprowadzania niezbędnych reform prawnych, instytucjonalnych i administracyjnych.  Jej ocena opiera się na właściwych konwencjach Rady Europy.

Niezależne mechanizmy monitoringu

Europejska Konwencja Praw Człowieka zakazuje wszelkich form dyskryminacji przez władze publiczne na jakiejkolwiek podstawie.  Rada Europy prowadzi różne działania, by chronić mniejszości, w tym największą mniejszość w Europie, Romów.

Np. Europejski Sojusz Miast i Regionów na rzecz Integracji Romów to inicjatywa Kongresu Władz  Lokalnych i Regionalnych Rady Europy.  Jednym z namacalnych rezultatów Sojuszu jest Romact projekt prowadzony wspólnie z Unią Europejską.

Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji analizuje te szczególne problemy i regularnie formułuje zalecenia dla 46 państw członkowskich Rady Europy.

Rada Europy odgrywa również wiodącą rolę w walce przeciwko dyskryminacji z powodu orientacji seksualnej, czy tożsamości płciowej.

Wreszcie Konwencja Ramowa o ochronie mniejszości narodowych przewiduje mechanizm monitoringowy, który ocenia i poprawia ochronę mniejszości w zainteresowanych krajach.  

Europejski Sojusz Miast i Regionów na rzecz Integracji Romów

Prawa Romów  

Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji

Dyskryminacja z powodu orientacji seksualnej

Ochrona mniejszości narodowych

Prawdziwa demokracja nie może istnieć bez swobody wypowiedzi i bez  wolnych i pluralistycznych mediów.  Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka daje mediom niezwykle szeroką ochronę, w szczególności, gdy chodzi o poufne źródła dziennikarzy.  Według Trybunału brak takiej ochrony może odstręczać źródła od pomagania mediom utrzymywania informowania ludzi o sprawach interesu publicznego.  

Prawo do swobody wypowiedzi stosuje się również do nowych form komunikacji masowej, w tym  Internetu.  Rada Europy jest stale aktywna w obronie tego prawa, uwzględniając każdy rozwój sytuacji.

Pomaga kilku państwom członkowskim poprawić prawodawstwo i polityki dotyczące swobody wypowiedzi i wolności prasy. Organizowane są również szkolenia i wizyty studyjne dla osób pracujących w mediach.

Media i swoboda wypowiedzi 

Społeczeństwo informacyjne

W sferze wymiaru sprawiedliwości i demokracji równość płci jest teraz uważana za istotną dla gospodarczego wzrostu państw.  Celem właściwych instrumentów Rady Europy jest zwalczanie wszelkich form dyskryminacji kobiet i promowanie kobiecej roli w społeczeństwie.

Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet, która stanowi znaczący krok do przodu w tej sferze, opiera się na założeniu, że taka przemoc nie może zostać wykorzeniona dopóki nie poczyni się wysiłków na rzecz osiągnięcia większej równości  pomiędzy kobietami i mężczyznami.

Przemoc wobec kobiet

Równość płci

Dzieci są wrażliwe i zależne od dorosłych jeśli chodzi o większość swoich potrzeb. Celem programu Rady Europy na rzecz dzieci jest ochrona ich praw, zapobieganie jakiemukolwiek rodzajowi przemocy wobec nich, zapewnienie, że sprawcy są ścigani i promowanie uczestnictwa dzieci w decydowaniu o kwestiach ich dotyczących.

Dlatego też Konwencja o ochronie dzieci przez wykorzystywaniem seksualnym i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych jest pierwszym instrumentem kryminalizujących seksualne wykorzystywanie dzieci, w tym w domu i w rodzinie.  Konwencja weszła w życie w dniu 1 lipca 2010 r.

Ponadto Rada Europy przyjęła wytyczne dla polepszenia dostępu dzieci do wymiaru sprawiedliwości

Przemoc wobec dzieci

Program na rzecz dzieci

Kampania JEDNO na PIĘĆ

Po przyjęciu w 2008 r. „Białej księgi o dialogu międzykulturowym", Rada Europy rozpoczęła kilka programów o szkoleniach dla nauczycieli, ochronie mniejszości i spójności społecznej, w tym doroczny dialog ze wspólnotami religijnymi i przedstawicielami wierzeń niereligijnych. Sieć Miast Międzykulturowych pomaga miastom członkowskim w radzeniu sobie z różnorodnością kulturową i wspiera mieszanie i interakcje pomiędzy różnogatunkowymi grupami w miejscach publicznych w celu promowania spójności. Tworzy narzędzia do rozwiązywania konfliktów kulturowych.  

W celu promowania międzykulturowego zrozumienia, Rada Europy przygotowuje programy i narzędzia na rzecz poprawy nauki języków.

Dialog międzykulturowy

 Miast Międzykulturowych

Promowanie języków

Poprzez swoje działania doradcze i obserwatorskie Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy i niektóre inne instytucje europejskie, takie, jak  OBWE, pomagają zagwarantować demokratyczne, wolne i rzetelne wybory na kontynencie.

Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych okresowo obserwuje lokalne i regionalne wybory w  46  państwach członkowskich Rady Europy. Jego misje obserwacyjne mają zastosowanie do całego procesu wyborczego i uzupełniają jego działalność w zakresie monitorowania Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego.

Ponadto w celu poprawy właściwego przeprowadzenia wyborów, Rada Europy opracowuje programy pomocowe na rzecz zasadniczego zreformowania prawa wyborczego,  przygotowania list wyborczych i dla szkolenia krajowych obserwatorów i urzędników zajmujących się wyborami.

Zgromadzenie Parlamentarne

Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych

Instytucje demokratyczne

Demokracja rozciąga się również na aktywne publiczne uczestniczenie w życiu społeczności, w szczególności w kontekście działalności społeczeństwa obywatelskiego.  Rada Europy rozwija strategie i narzędzia, by promować naukę o prawach człowieka i demokracji.  Karta Edukacji Obywatelskiej i Edukacji o Prawach Człowieka Rady Europy pokazuje, jak stosować te wartości w praktyce.

Ponad 5000 młodych liderów szkolą każdego roku Europejskie Centra Młodzieży Rady Europy w Budapeszcie i w  Strasburgu.  Oferowane kursy wywołują efekt kaskadowy, liderzy młodzieży przekazują to, czego się nauczyli członkom swoich stowarzyszeń. Ponad 15000 młodych ludzi korzysta również z projektów wspieranych przez Europejską Fundację Młodzieży w celu promowania zrozumienia, tolerancji i solidarności.

Edukacja i szkolenie

Młodzież

Misją Europejskiego Dyrektoriatu Jakości Leków i Opieki Zdrowotnej Rady Europy (EDQM) jest przyczynianie się do podstawowego prawa człowieka do dostępu do dobrej jakości leków i opieki zdrowotnej oraz promowanie i ochrona zdrowia ludzi i zwierząt.

Działalność EDQM obejmuje takie szczególne sfery, jak leki, transfuzje krwi, transplantacje oraz kosmetyki i materiały mające kontakt z żywnością. Zgodnie z tą misją wszystkie działania EDQM mają na celu zapewnienie optymalnych standardów ochrony zdrowia publicznego na kontynencie.

Jakość leków i opieki zdrowotnej