Gorelishvili /Gürcistan Davası   | 2007

Gazetecinin siyasi yolsuzluk iddialarıyla ilgili haber yapması üzerine kendisine dava açılmasından sonra ifade özgürlüğü hakkının daha iyi koruması

…AİHM basının demokratik toplumlarda hayati bir rol oynadığını bir kez daha vurgular. Basın, her ne kadar özellikle başkalarının şöhreti ve hakları konusunda belirli sınırları aşmamalıysa da, sonuçta görevi kamuyu ilgilendiren her konuda –yükümlülükleri ve sorumluluklarıyla uyumlu bir biçimde olmak kaydıyla—bilgi ve düşünceleri aktarmaktır.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Haziran 2007 tarihli Kararı

Ön bilgiler

Ilnar Gorelishvili bir gazetede kamu hizmetlerinde yolsuzluğu ortaya çıkarmaya yönelik düzenli makaleler yazıyordu. 2000 yılında yayınlanan bir makalede, hükümetle yakın bağları olan ve çeşitli mülkleri olan bir siyasiden söz ediliyordu. Yazıda siyasinin “saray” diye sözü edilen yazlığının fotoğrafı yer alıyordu. Bayan Gorelishvili yazısında mülkün değerini siyasinin maaşıyla karşılaştırıyor ve bu kadar çok varlığı sadece kamu hizmetiyle nasıl karşıladığını sorguluyor ve bunun siyasi yolsuzluk sayesinde sağlanmış olabileceğine gönderme yapıyordu.

Siyasi, Bn. Gorelishvili’ye ve yayın yönetmenine karalama ve hakaret davası açtı. Gürcü mahkemeleri siyasi lehine karar verdiler. Mahkeme gazetecileri tazminat ödemeye ve tekzip yayınlamaya mahkum etti.

Bn. Gorelishvili Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde dava açtı.

AİHM kararı

AİHM Bn. Gorelishvili’nin ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti.

zamanki Gürcü yasalarında hakaret davalarında gerçeklerle görüşler arasında bir fark gözetilmiyordu. Makalede belirtilen gerçek siyasinin bir mülke sahip olmasıydı. Bu da siyasinin mal beyanına dayanıyordu ve bu konuda bir anlaşmazlık yoktu.

Mülkün siyasi yolsuzluk sayesinde elde edildiğine ilişkin ima bir veri olarak sunulmamıştı. Muhtemel bir görüş olarak öne sürülmüştü. Davanın şartları göz önüne alındığında, söz konusu görüş makul sayılamayacak bir görüş değildi. Ancak Gürcü mahkemelerinin Bn. Gorelishvili’nin görüşünün ne derece gerçek olduğunu kanıtlamasını istemesi, Bn. Gorelishvili’nin ifade özgürlüğü hakkı ile çelişiyordu. Söz konusu şartlarda mahkemenin bu isteği haklı bir gerekçeye dayanmıyordu.

Müteakip gelişmeler

Bu gelişmelerden sonra 2004 yılında Gürcistan’da medyayla ilgili yeni bir yasa yayınlandı. Yasada Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesiyle uyumlu, ifade özgürlüğüne yönelik çeşitli yasal korumalar yer almaktaydı. İnsanlar yanlış ve zararlı bilgiler yayınlamaktan sorumlu tutulabilir. Ancak yasalar insanlara kesin bir ifade özgürlüğü tanımaktadır.

Bu davayla ilgili AİHM kararı Gürcüceye tercüme edilmiş ve Yüksek Mahkeme dahil çeşitli devlet kurumlarına dağıtımı yapılmıştır. Yüksek Mahkemenin 2009 yılındaki müteakip kararında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ilkelerinin ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarının ifade özgürlüğüyle ilgili davalarda uygulanmasının önemi vurgulanmıştır.

Themes:

İlgili örnekler

Bir gazeteye yapılan hukuki saldırının, ifade özgürlüğü alanında reformlar yapma ihtiyacına dikkat çekmesi

Bir cumhurbaşkanlığı seçiminden önce The Day adlı gazetede iki başkan adayını eleştiren yazılar yayınlandı. Siyasiler gazete sahiplerine tazminat davası açıp davayı kazandılar. Strazburg Mahkemesi gazete sahiplerinin sadece görüş yayınladıkları için cezalandırıldıklarına, bunun da ifade özgürlüklerini ihlal ettiğine hükmetti. Dava Ukrayna’da ifade özgürlüğünün korunmasını sağlayacak reformlar...

Read more

Çok büyük miktarlarda tazminat ödemeye mahkum edilen dergi yayın yönetmeninin adalete kavuşması – ve ifade özgürlüğünün korunması için yeni kuralların oluşturulması

Emekli gazeteci Veseljko Koprivica hakaret davasını kaybettikten sonra mahkeme tarafından çok büyük miktarlarda tazminat ödemesine karar verildi. Strazburg Mahkemesi takdir edilen tazminatın aşırı yüksek olması nedeniyle Bay Koprivica’nn ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti. Karadağ Yüksek Mahkemesinin verdiği bir karara göre de, hakaret davalarında takdir edilen tazminat miktarının...

Read more

Polis zulmü iddialarıyla ilgili yazı yazan gazeteciye dava açılmasını müteakiben ifade özgürlüğü konusunda reformlar yapılması

1980’li yılların başında Thorgeir Thorgeirson Reykjavik’te polis zulmü konusunda bir sorun olduğunu iddia ederek yazılar yazmıştı. Yazıları bir polis memuruna dava açılmasıyla ve kamuoyunda yer alan çeşitli iddialara dayanıyordu. Ancak Thorgeirson Reykjavik emniyet müdürlüğüne hakaretten mahkum edildi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bunun Thorgeirson’ın ifade özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmetti...

Read more