- Bireylerin diğer insanlarla bir araya gelerek toplanmaları ve topluca seslerini duyurmaları düzgün işleyen bir demokrasinin temel unsurlarındandır.
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Strazburg Mahkemesinin içtihatları, insanların bu haklardan yararlanabilmelerini sağlamak için hükümetlerin uygun yasa ve usulleri uygulamalarını gerekli kılar.
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bireylere ve kuruluşlara Avrupa kıtasının her yerinde protesto hakkını kullanmalarında yardımcı olmuştur.
Örnekler
Protesto gösterisinin reddedilmesinden sonra barışçı gösterilere daha iyi koruma sağlanmıştır
Bir STK kadınlara ve azınlıklara yönelik ayrımcılığa dikkat çekmek üzere Varşova’da yapılmak üzere bir dizi gösteri düzenledi. Belediye başkanının bu gösterilerin homoseksüellerin haklarını savunduğu için karşı olduğunu açıklamasından sonra gösteriler yasaklandı. Strazburg Mahkemesi yasağın kamunun toplanma özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmetti. Bunun sonucunda protesto hakkının korunması için...
Polonya
Avrupa mahkemesi kararı siyasi partinin yeniden kayıt edilmesini sağladı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Rus yetkili makamlarının bir siyasi parti hakkındaki resmi kayıtlarındaki bilgileri değiştirmeyi reddederek ve daha sonra partiyi kapatma kararı alarak o partinin toplanma özgürlüğünü ihlal ettiklerine karar verdi. Avrupa Mahkemesi’nin kararı partinin yeniden kayıt edilmesini sağladı. Karar aynı zamanda Rusya’nın siyasi partilerin kaydına ilişkin daha açık...
Rusya Federasyonu*
İfade özgürlüğü grubunun kamuya açık alanlarda protesto yapma hakkını güçlendirmesi
Hyde Park bir ifade özgürlüğü STK’sıdır. Bu STK 2005-2006 yıllarında Chişinău’da bir dizi protesto etkinliği düzenlemiştir. Ancak yetkililer protestonun yapılma nedeniyle aynı görüşte olmadıkları gibi nedenler ileri sürerek bu etkinlikleri yasaklamışlardır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi etkinliklerin yasaklanmasının toplanma özgürlüğü hakkını ihlal ettiğine hükmetmiştir. Bu ve diğer davalar...
Moldova Cumhuriyeti
Çevre örgütüne yasal statü verilmemesini müteakiben dernek kurma özgürlüğünü korumaya yönelik reformlar yapılması
Dört Ukraynalı yerel çevrelerini korumak için bir grup oluşturdular. Ancak derneklerini tescil ettirmek istediklerinde yetkililer idari bir takım teknik konuları gerekçe göstererek isteklerini reddetti. Grup dağılmak zorunda kaldı. AİHM bunun grubun dernek kurma özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmetti. 2013 yılında yeni Dernekler Yasası bu tür grupları korumaya yönelik daha uygun kurallar içeriyordu.
Ukrayna
Barışçı bir gösterinin makul olmayan nedenlerle yasaklanması sonrasında özgür toplantı yapma ile ilgili reformlar yapılması
Bir insan hakları STK’sı polis gözetiminde ölen bir şahsı anmak üzere Erivan’da yürüyüş düzenlemek istedi. Belediye başkanlığı yürüyüşü engelledi. Strazburg Mahkemesi yasak kararının gerekli gerekçeyle alınmadığını ve STK’nın özgür toplanma hakkını ihlal ettiğine hükmetti. Yasaklamadan sonra Ermenistanda halka açık toplantı hakkının korunmasına yönelik reformlar yapıldı.
Ermenistan
Protesto gösterisinin yasaklanmasından sonra özgür toplanma hakkını korumaya yönelik reformlar yapıldı
2001 yılında Moldova Hıristiyan Demokrat Halk Partisi erken seçim yapılmasını ve Avrupa’nın demokratik değerlerinin uygulanmasını isteyen barışçı toplantılar düzenlediler. Yetkililer toplantıları yasakladı. Strazburg Mahkemesi yasakların orantısız olduğuna ve özgür toplanma hakkını ihlal ettiğine hükmetti. Bu dava ve diğer davalar sonucunda Moldova’da toplanma özgürlüğünü korumaya yönelik...
İnsan hakları savunucusunun yolsuzluk karşıtı protesto gösterisi sırasında tutuklanması ve bunun toplantı özgürlüğü alanında reformları tetiklemesi
İnsan Hakları savunucusu Oleksiy Vyerentsov yolsuzluğa karşı protesto gösterileri düzenliyordu. Bu barışçı gösteriler yasaklandı, Bay Vyerentsov suçlu bulundu ve üç gün gözaltında tutulma cezası aldı. AİHM Bay Vyerentsov’un haklarının ihlale edildiğine hükmetti. Dava sonucunda Ukrayna’da barışçı gösteri hakkının korunmasına yönelik halen devam eden reformlar yapıldı.
USEFUL LINKS
Factsheets on the case-law of the European Court of Human Rights:
Freedom of assembly and association: Measures adopted and reported by States (Execution of judgments) PDF (717 Ko)