Geri

Themes: Adil yargılanma hakkı Türkiye

Salduz/Türkiye Davası |2008

Adil yargılanma hakkı ihlali sonucunda, polisin gözaltına aldığı bireylerin avukata erişiminde iyileşme sağlanması

. . . üzerine bir ceza suçu atılan herkesin, gerektiğinde resmen atanan bir avukat tarafından etkili bir biçimde savunulması hakkı, adil bir yargılamanın temel unsurlarından biridir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararı, Kasım 2008  

Konunun arka planı

Yusuf Salduz, kanuni olmayan bir protesto eyleminde tutuklandığında ancak 17 yaşındaydı. Aynı zamanda bir pankarta slogan yazmakla da suçlanmıştı. 

Polis Yusuf’u tutuklandığı günün akşamı sorgulamaya aldı. Polis sorgulaması esnasında avukat mevcut değildi çünkü söz konusu suç devlet güvenlik mahkemeleri kapsamında ele alınan bir suçtu. Yusuf protesto eylemine katıldığını ve pankartı hazırladığını itiraf etti. 

Yusuf daha sonra, polise zor altında verdiğini iddia ettiği  itirafı reddetti. Yusuf gözaltındayken dövüldüğünü ve hakarete uğradığını iddia etti. 

Bir Türk mahkemesi daha sonra, Yusuf’un polis tarafından tutuklandığı sırada verdiği ifadeye dayanarak, Yusuf’u iki buçuk yıl hapse mahkum etti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Yusuf’un polis tarafından gözaltına alındığı süre zarfında avukatının bulunmamasının, Yusuf’un savunmasına zarar verdiğine, bunun, Yusuf’un polise verdiği ifade sonucunda hüküm giymesine neden olduğuna ve Yusuf’un adil yargılanma hakkını ihlal ettiğine hükmetti.

Müteakip gelişmeler 

Türkiye avukata erişim hakkının güçlendirilmesine yönelik bir dizi tedbir aldı:

  • Suçlanan şahısların Türkiye’deki devlet güvenlik mahkemelerindeki yargılamalarında avukata erişim kısıtlamaları 2003 yılında kaldırıldı.
  • 2005 yılında yürürlüğe giren Yeni Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre, tüm gözaltındaki şahıslar polis tarafından gözaltına alındıkları andan itibaren avukata erişim hakkına sahiptirler. Yaşı küçük olanlar için avukat tayin edilmesi zorunlu hale gelmiştir.
  • 2016 yılında Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda yapılan bir değişiklikle, bazı suçlarla ilgili olarak, polis gözetimindeki ilk 24 saat içinde mahkeme kararıyla avukata erişim kısıtlaması getirilmiştir. Ancak sanıklar bu süre içerisinde avukat olmaksızın sorgulanamamaktadırlar.

Yusuf Salduz davasında verilen karar, diğer Avrupa ülkelerine de, yasalarında ve uygulamalarında, avukata erişim hakkıyla ilgili olarak Sözleşme standartlarına uygun değişiklikler yapmalarında esin kaynağı olmuştur.

İlave bilgiler 

Themes:

İlgili örnekler