El Masri/Kuzey Makedonya Davası |2012

CIA işkencesine ve ABD dışı ülkelerde gizlice “gözaltı” işlemine maruz bırakılan mağdurlardan resmen özür dilenmesi ve kendilerine tazminat ödenmesi

ABD’nin ‘olağan dışı gizli gözaltı’ uygulamalarının insan çehresine bürünmüş hali var ve o çehre benim çehrem.

2005 Aralık ayında Los Angeles Times’da  yayınlanan bir yazıdan Khaled El-Masri’ye ait bir alıntı. 

Konunun arka planı

Khaled El-Masri, Almanya’daki evinden çıkıp Üsküp’te kısa bir tatil yapmak üzere otobüse bindiğinde, kendisini bekleyen kâbusu tahayyül bile edemezdi.

Kuzey Makedonya sınır görevlileri Khaled’in pasaportunun sahte olduğundan kuşkulanıp Khaled’i sorgulamak üzere göz altına aldılar. Khaled daha sonra bir otele götürüldü ve burada üç haftadan uzun bir süre terörist gruplarıyla bağlantısı olduğu iddiasıyla sorguya çekildi.

Khaled’in Alman büyükelçiliğiyle temasa geçme istekleri reddedildi. Otelden ayrılacağı tehdidinde bulunduğunda da kafasına bir tabanca doğrultuldu.

Kuzey Makedonya yetkilileri daha sonra Khaled’i Üsküp hava limanına götürdüler. Khaled’i burada, bir ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) “gizli gözaltı” ekibine teslim ettiler. CIA ekibi Khaled’i dövdü, çırılçıplak soyarak kelepçeledi ve fiili livata uyguladı.

Khaled daha sonra bir uçağa bindirilerek Üsküp’ten Afganistan’a gönderildi.

Afganistan’a ulaştığında Khaled önemli terör sanıklarının tutulduğu, CIA tarafından yönetilen  gizli bir hapishaneye götürüldü. Burada çok kötü şartları haiz bir hücrede dört aydan fazla tutuldu ve düzenli aralıklarla sorgulandı. Khaled hapse konmasını protesto etmek üzere 37 gün süren bir açlık grevine başladı.

Nihayetinde Khaled uçakla Arnavutluk’a götürüldü ve yol kenarına bırakıldı. Oradan da bir şekilde Almanya’ya geri döndü. Evine travma geçirmiş olarak ve neredeyse beş ay önce evden ayrıldığındaki kilosundan 18 kilo vermiş olarak döndü. 

Almanya Khaled’in durumunu inceledi ve daha sonra “gizli gözaltı” operasyonunda yer aldığı iddia edilen on üç CIA ajanı hakkında tutuklama emri çıkardı. Kuzey Makedonya Khaled’in şikayetlerini soruşturmayı reddetti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Kararı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Khaled’in, büyük ölçüde Kuzey Makedonya yetkililerinin yardımıyla, CIA ajanlarının “olağandışı gözaltı” uygulamasının bir mağduru olduğu iddiasını kabul etti.

Mahkeme Kuzey Makedonya’nın, CIA “gizli gözaltı” ekibinin elinde işkence görmesi dahil olmak üzere, Khaled’in pek çok hakkının ihlal edilmesinden sorumlu olduğuna hükmetti.

Mahkeme Khaled’e 60.000 € tazminat ödenmesine karar verdi.

Bu karara tarihi bir karar diyebiliriz: bu kararla ilk kez uluslararası bir mahkeme CIA’nin gizli tutuklama ve gözaltı uygulamasını kınıyor....

Jean-Claude Mignon, Avrupa Konseyi, Parlamenter Meclis Başkanı (2012-2014)

Müteakip gelişmeler

 

[Kuzey] Makedonya hükümetinin El-Masri’den özür dilemesini ve güvenlik personelinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini ihlal ettiğini kabul etmiş olmasını memnunlukla karşılıyoruz.

James A. Goldston, Open Society Justice Initiative (Açık Toplum Adalet Girişimi)’nin icra direktörü

 

Kuzey Makedonya Hükümeti 2018 yılında Khaled’den resmen özür diledi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin tayin ettiği tazminatın yanı sıra, Kuzey Makedonya mahkemeleri de Khaled’e tazminat olarak sembolik bir miktar ödenmesine karar verdi.

Kuzey Makedonya yetkilileri işkence ve kötü muamele olaylarına karışan kolluk kuvvetleri mensuplarına karşı daha ağır cezai yaptırımlar ve bu tür zulüm iddialarının soruşturulmasına yönelik yeni bir mekanizmanın oluşturulması da dahil olmak üzere daha fazla ihlali önlemek üzere çeşitli tedbirleri yürürlüğe sokmuşlardır.

Themes:

Related examples

Illegal detention of innocent man and reforms to protect the right to liberty

Sergey Solovyev lost three years of his life in a cell, after being falsely accused of manslaughter. At one point his detention was extended without an order from a judge and contrary to Russian law. The European court ruled that Mr Solovyev’s right to liberty had been breached. Russia changed its criminal laws to prevent unlawful detention orders and protect the right to liberty.

Read more

Almost three years’ imprisonment for a crime he did not commit – and reforms to protect liberty

Wrongfully accused of murder and attempted burglary, Andrzej Leszczak was detained for almost three years before being acquitted at trial. The European court ruled that the Polish authorities had not given proper reasons for holding him and had not explored different ways of making sure he attended his trial. Following a series of such cases, Poland changed laws to protect liberty rights.

Read more