“Temel Eğitimde Demokrasi Kültürünün Güçlendirilmesi” Avrupa Birliği – Avrupa Konseyi Ortak Projesi, Türk eğitim sisteminde temel hak ve özgürlüklerin yanı sıra evrensel temel değerlere uygun bir demokratik okul kültürünün yerleştirilmesini amaçlamaktadır. Projenin özel hedefleri şunlardır:

•  Okullarda ve okul topluluklarında demokratik değer ve uygulamaların güçlendirilmesi;
•  Politika yapıcılar, hem Bakanlık hem de il düzeyindeki eğitim idarecileri, müfettişler, okul müdürleri, öğretmenler, ebeveynler ve yerel sivil toplum kuruluşları (STK’lar) dâhil olmak üzere, paydaşların demokratik okul kültürüne ilişkin kapasitelerinin güçlendirilmesi;
•  Hem okullarda hem de okul dışında demokratik okul kültürüne ilişkin farkındalık yaratılması.

Duration: 36 months (3 August 2018 – 2 August 2021)

Budget: 4.000.000 €

Funding: The Project is co-financed by the European Union (90%) and the Council of Europe (10%)

End beneficiary: Ministry of National Education of the Republic of Turkey (MoNE)

Target groups: Schools, their administrative staff and school community, teachers, students and their parents, education policy-makers and education authorities

Proje hedeflerine ulaşmaya yönelik metodoloji, 3 eş zamanlı aşamada uygulanacaktır. Bunlardan ilk ikisi, Demokratik Okul Kültürü el kitabı baz alınarak okullarda demokratik kültürün güçlendirilmesi ve aynı zamanda diğer kilit aktörlerin yanı sıra dördüncü sınıflara yeni getirilen zorunlu “İnsan Hakları, Vatandaşlık ve Demokrasi” dersini (Avrupa Konseyi desteğiyle geliştirilmiştir) verecek öğretmenlerin eğitilmesinden oluşacaktır. Bununla eş zamanlı olarak, demokrasi ve insan hakları değerlerini teşvik etmek için sosyal ağlar, medya vb. tekniklerden faydalanılarak bir farkındalık oluşturma kampanyası başlatılacaktır. Ayrıca öğretmen ve okul ağları da oluşturulacaktır.

Aşağıda Proje kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetlere ve kullanılacak metodolojiye ilişkin genel bir bakış sunulmuştur.

 Uzman tavsiyeleri; ulusal ve uluslararası bilgi ve deneyime sahip olan, Hazırlık Aşaması sırasında yapılan bir açık çağrı yoluyla kendi özel yeterlilik alanlarına göre seçilen kısa dönemli danışmanlar tarafından sunulacaktır. Bu açık çağrının ardından, Projenin uygulanması sırasında dâhil edilecek danışmanların listesi, Avrupa Konseyi satın alma kurallarına göre oluşturulacaktır. Bu danışmanlardan uzmanlık bilgileri ve derinlemesine bilgilerin aktarılmasında ve öğretmen-eğiticilerinin ardışık eğitimleri verme kapasitesinin geliştirilmesinde de yararlanılabilecektir.

 Çalışma grupları/uzman toplantıları; eğitim program ve materyallerinin geliştirilmesi ve demokratik okul kültürü kapsamında bir bütüncül okul yaklaşımı geliştirilmesinin yanı sıra, ihtiyaçlar analizi yürütülmesi ve müfredat ve materyallerin gözden geçirilmesi için de faydalanıcı kurumların temsilcilerini belirli alanlardaki danışmanlarla bir araya getirecektir. Projenin dört ana sonucuna karşılık gelen dört çalışma grubu olacaktır. Çalışma grupları, özel olarak hazırlayacakları eğitim program ve materyallerinin kullanılacağı eğitim oturumları için hedef grupları da tanımlayacaktır. “Eğitici eğitimi” başlığında açıklandığı gibi, projenin eğitim oturumlarında çalışacak olan eğitici adayları, eğitim program ve materyallerinin geliştirilmesinde çalışma gruplarına davet edilecektir.

 Stratejik Planlama Toplantıları; politika tavsiyelerine yönelik bir yol haritası hazırlamaları için, karar vericileri faydalanıcı kurumlarla bir araya getirecektir. Bu karar vericiler, proje süresi boyunca iki kez toplanacaktır. İlk toplantı, yol haritasının hazırlanmasına ayrılacak, ikinci toplantı ise politika tavsiyesi taslaklarının yol haritasına uygun şekilde geliştirilmesinin sağlanmasında esas teşkil edecektir. Ayrıca, bu toplantılar proje çıktılarının sahiplenilmesine ve sonuçların sürdürülebilirliğine katkıda bulunacaktır.

 Odak grup toplantıları; faydalanıcı kurumun üyelerinin, bilgi ve deneyim alışverişi yoluyla kilit hususları MEB’in ilgili birimlerinin, STK’ların ve akademik çevrenin temsilcileri ve bunların diğer Avrupa ülkelerindeki meslektaşları da dâhil olmak üzere proje paydaşları ve hedef grupları ile görüşmesine olanak sağlayacaktır. Proje ortaklarının inceleme sürecine dâhil edilmesi için bir araç olarak kullanılacaktır. 

 Avrupa Konseyi üyesi ülkelere ve Avrupa Konseyi Genel Merkezine yapılacak Çalışma ziyaretleri, teorik bilgileri tamamlayacak nitelikte ilk elden deneyimler sağlayacak, bilgi alışverişini kolaylaştıracak ve kişilere demokratik kültür yeterliliklerinin geliştirilmesinde, öğretilmesinde ve eğitim sistemlerine dâhil edilmesinde benzer sistemlere ve/veya benzer kaygılara sahip ülkelerden meslektaşlarıyla kişilerarası ilişkiler oluşturmalarında yardımcı olacaktır. Her ziyarete özgü konular önceden belirlenecek ve ziyaretler katılımcılara çok boyutlu perspektifler ve görüşmeler sunacak şekilde tasarlanacaktır.

 Ankara’ya gerçekleştirilecek yurt içi ziyaretler, pilot şehirlerdeki öğrencilere başkente gelmeleri ve birbirleriyle ortaklıklar ve ağlar kurmaları için fırsat sunacaktır. Okullarındaki bütüncül okul uygulamasına ilişkin deneyim ve iyi uygulamaları birbirleriyle paylaşacaklardır. Bu ziyaretler aynı zamanda pilot illerde uygulanan faaliyetlerin görünürlüğüne katkıda bulunacak bir araç işlevi de görecektir.

 Eğitici eğitimi aracılığıyla belirli hedef gruplar için bir eğitici havuzu oluşturulacak ve faydalanıcı kurumları deneyimli ve bilgili eğiticiler aracılığıyla kapasitelerini geliştirmelerinde uygun eğitim programı ve materyaller ile destekleyerek sonuçların sürdürülebilirliğini artıracaktır.

 Şelale eğitimleri; bilgileri yaymak, farkındalık oluşturmak ve öğretmenler, okul müdürleri ve politika yapıcılar arasında demokratik kültür yeterliliklerini geliştirmek için bir araç olacaktır. Güçlü bir etki sağlamak için, eşli öğretime dayanan ardışık eğitimler tasarlanacak ve öğretmen eğitimleri eğitimin belirli bir kısmı boyunca bir Kısa Dönemli Danışman tarafından desteklenecektir. Bunlar, öğretmen-eğiticilerin nitelikli eğitici meslektaşlarıyla etkileşime girerek becerilerini daha da geliştirmelerine olanak tanıyacaktır. 

 Bölgesel çalıştaylar; okullara, çalışmalarını sunacakları ve belirli ortak hususları görüşecekleri, bütüncül okul yaklaşımına ilişkin en iyi uygulamaları paylaşacakları bir forum işlevi görecektir. Bölgesel yaklaşımın okul ortaklıklarını desteklemesi ve Projenin yerel etkisini artırması beklenmektedir.

 Çeviri, yayınlar ve yaygınlaştırma; temel metin ve bilgileri Türkçe dilinde erişilebilir kılacak ve Avrupa Konseyinin ve diğer ilgili kuruluşların deneyimlerinin yetkililer, topluluklar, akademisyenler ve daha geniş çevrelerin erişimine sunulmasını temin edecektir.

 Görünürlük ve halkın farkındalığına ilişkin tedbirler, Hazırlık Aşamasında geliştirilecek ve proje ekibine ve ortaklarına projenin uygulanması süresince yol gösterecek olan ayrıntılı İletişim Stratejisinin bir parçası olacaktır. Projenin tüm faaliyetleri görünür kılınacak ve kilit çıktıları tüm paydaşlara iletilecektir. Bunlar projenin web sayfasının yanı sıra Avrupa Konseyi ve AB’nin çeşitli görünürlük materyallerinde de yansıtılacaktır. Proje çerçevesinde üretilen tüm raporlar ve yayınlar MEB onayının ardından geniş ölçekte yayılacaktır. Kamu farkındalığı faaliyetleri; ağırlıklı olarak düzenli basın toplantıları/basın açıklamaları, proje bültenleri, yayınlar ve kitle iletişim yayınları, ana çalışma belgelerinin yayımlanması ve yayılması, çevrilen Avrupa Konseyi belgeleri ve proje raporlarından oluşacaktır.

 Belgesel dâhil olmak üzere görsel-işitsel materyaller/ metinlerin ve/veya görsel-işitsel materyallerin/CD-ROM’ların yayımlanması ve yaygınlaştırılması, uzmanlığın ve/veya bilgilerin mümkün olduğunca geniş bir kitleye sunulmasını temin edecektir.

 Konferans(lar), okul faaliyetlerinin sonuçlarını sunmak, belirli bir konudaki bilgileri daha geniş bir kitleye yayarak demokratik kültür yeterliliklerinin öğretilmesi ve teşvik edilmesindeki güçlüklere, temel meselelere ve yeni metodolojiye ilişkin farkındalığın artırılmasını kolaylaştırmak ve proje çıktılarının görünürlüğüne katkıda bulunmak için bir

Bu Proje aracılığıyla aşağıdaki sonuçlara ulaşılması öngörülmektedir:

İnsan hakları ve demokrasiye ilişkin farkındalıkla birlikte demokratik kültür yeterliliklerinin temel eğitim sistemine ve okul uygulamalarına dâhil edilmesine yönelik stratejik bir eylem planı için politika tavsiyelerinin geliştirilmesi

Temel eğitim kurumları için insan hakları, demokrasi ve temel evrensel değerlere dayalı eğitim materyallerinin geliştirilmesi

Temel eğitim okullarındaki öğretmenlere ve eğitim uygulayıcılarına demokratik kültür yeterliliklerinin kazandırılması

Temel eğitim kurumlarının, okul topluluklarının ve halkın demokratik okul kültürüne ilişkin farkındalığının ve anlayışlarının geliştirilmesi