Në një deklaratë për të shënuar Ditën Botërore të Lirisë së Shtypit më 3 maj, Sekretarja e Përgjithshme e Këshillit të Evropës, Marija Pejçinoviq Buriç, u bëri thirrje qeverive evropiane që të ofrojnë mbrojtje më të madhe për mediat dhe gazetarët në mënyrë që ata të mund të kryejnë rolin e tyre thelbësor në demokraci.

“Në këto kohë kritike, kur demokracitë tona përballen me shumë sfida si dezinformimi i përhapur, ekziston një nevojë urgjente që qeveritë të krijojnë një mjedis që u mundëson mediave cilësore të kryejnë rolin e tyre si 'pushteti i katërt', një shtyllë thelbësore e demokracisë që siguron që qytetarët të kenë akses në burime të ndryshme dhe të pavarura lajmesh dhe të mund të marrin pjesë aktive në shoqëri duke bërë zgjedhje të informuara.

Kushtet në të cilat gazetarët punojnë në shumë vende janë bërë shumë sfiduese dhe ata shpesh janë të ekspozuar ndaj dhunës dhe frikësimit. Vit pas viti shohim një tendencë shqetësuese në rritje të kërcënimeve ndaj lirisë së medias në të gjithë kontinentin, siç tregon raporti i fundit i 15 organizatave të lirisë së medias që punojnë me platformën e Këshillit të Evropës për Sigurinë e Gazetarëve.

Një arsye e veçantë për shqetësim është se vendimet e Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut zbulojnë një prirje të mangësive të vazhdueshme në disa korniza ligjore kombëtare për mbrojtjen e lirisë së shprehjes dhe një dështim nga gjykatat vendase për të marrë parasysh kërkesat e Konventës Evropiane për të drejtat e njeriut në interpretimin e ligjit të brendshëm.

Për më tepër, është për të ardhur keq që ka një numër të madh dhe në rritje të vendimeve për çështjet e lirisë së shprehjes që presin zbatim: më shumë se 300 raste të tilla nën mbikëqyrjen e Komitetit të Ministrave ishin në pritje të ekzekutimit deri në fund të vitit 2021.

Dita e Lirisë së Shtypit është një mundësi për të kujtuar se demokracia nuk është e mundur nëse liria e shprehjes dhe liria e medias janë subjekt i kufizimeve që nuk përputhen me standardet e të drejtave të njeriut. Qeveritë evropiane duhet të dëshmojnë përkushtimin e tyre për respektimin dhe promovimin e lirisë së shprehjes duke forcuar kuadrin e tyre ligjor në mënyrë që këto të drejta të mund të ushtrohen plotësisht, duke përfshirë masa specifike për të siguruar që gazetarët të mund të kryejnë punën e tyre në mënyrë të sigurt - dhe të zbatojnë plotësisht vendimet e Gjykatës në lidhje me lirinë e shprehja në kohën e duhur”.

 Me rastin e Ditës së Lirisë së Shtypit, Këshilli i Evropës ka publikuar një raport të titulluar “Liria e Shprehjes në 2021”, duke vlerësuar gjendjen e lirisë së shprehjes në shtetet e tij anëtare, kryesisht bazuar në gjetjet e organeve të ndryshme të Këshillit të Evropës.