Προστασία της ιδιοκτησίας (Άρθρο 1)

Το παρόν άρθρο αναφέρει έναν γενικό κανόνα που ακολουθείται από δύο ειδικούς κανόνες προκειμένου να προστατεύει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.

Γενικος κανονας: «Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο δικαιούται να απολαμβάνει ειρηνικά τα υπάρχοντά του».

Ο όρος «υπάρχοντα» περιλαμβάνει μετοχές, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, άδειες, μισθωτήρια συμβόλαια και επιδόματα πρόνοιας (υπό την προϋπόθεση ότι αυτά έχουν χορηγηθεί με βάση νόμιμο δικαίωμα και όχι ως αποτέλεσμα ασκήσεως διακριτικής ευχέρειας). Σε πολλές περιπτώσεις που αφορούσαν ιδιοκτησία η οποία απαλλοτριώθηκε με βάση προγενέστερα νομικά πλαίσια στην Ανατολική Ευρώπη, ήταν ιδιαίτερα σημαντικό το κατά πόσο το δικαίωμα του αιτούντος ίσχυε στα πλαίσια του εθνικού δικαίου. Δεν αρκεί μια απλή ελπίδα αποκατάστασης.

Ο όρος «απολαμβάνει ειρηνικά» περιλαμβάνει το δικαίωμα πρόσβασης στην ιδιοκτησία. Μπορεί να υπάρξουν θετικές υποχρεώσεις για το Κράτος να προστατεύει το δικαίωμα απόλαυσης της ιδιοκτησίας, όπως για παράδειγμα συντηρώντας καταλλήλως επικίνδυνες εγκαταστάσεις που βρίσκονται κοντά σε κατοικίες.

Σε περιπτώσεις παρέμβασης στα δικαιώματα ιδιοκτησίας που δεν υπόκεινται με σαφήνεια σε έναν από τους δύο συγκεκριμένους κανόνες, οι οποίοι αναφέρονται παρακάτω στο παρόν, το Δικαστήριο εφάρμοσε τον γενικό κανόνα και ενσωμάτωσε σε αυτόν μια δοκιμασία «δίκαιης ισορροπίας» ανάμεσα στον ιδιώτη και το γενικό συμφέρον (δείτε παρακάτω).

Πρωτος ειδικος κανονας: στερηση ιδιοκτησιας

Η στέρηση ιδιοκτησίας επιτρέπεται μόνον εφόσον:

  • Είναι νόμιμη
  • Εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον
  • Είναι σύμφωνη με τις γενικές αρχές του διεθνούς δικαίου
  • Είναι εύλογα αναλογική (δοκιμασία «δίκαιης ισορροπίας»).

Τα Κράτη διαθέτουν ευρεία διακριτική ευχέρεια όσον αφορά αυτό που ονομάζεται «προς εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος». Υπό την προϋπόθεση ότι επιδιώκεται ένας νόμιμος σκοπός, όπως για παράδειγμα κοινωνική δικαιοσύνη, είναι αποδεκτό να έχουν ορισμένοι άνθρωποι απροσδόκητα οφέλη / κέρδη και άλλοι να χάνουν.

Η «δοκιμασία δίκαιης ισορροπίας» που εφαρμόστηκε από το Δικαστήριο είναι λιγότερο αυστηρή από ότι η δοκιμασία εξέτασης «αναγκαιότητας για μια δημοκρατική κοινωνία» που απαντάται στα Άρθρα 8 έως 11. Προϋποθέτει ότι το Κράτος πρέπει να δείξει ότι έχει επιτευχθεί μια δίκαιη ισορροπία ανάμεσα στο δικαίωμα κάθε ιδιώτη και το δημόσιο συμφέρον. Αυτό δεν θα επιτευχθεί εάν το πρόσωπο (ή η εταιρεία) πρέπει να φέρει ένα υπερβολικό βάρος ή σε περίπτωση που δεν έχει ή έχει λίγα μέσα για να αμφισβητήσει αυτή τη στέρηση (ιδιοκτησίας).

Δευτερος ειδικος κανονασ:ελεγχος περιουσιακων στοιχειων

Σύμφωνα με την παράγραφο 2, τα Κράτη μπορούν να «ελέγχουν τη χρήση ιδιοκτησίας σύμφωνα με το γενικό συμφέρον ή να διασφαλίζουν την πληρωμή φόρων ή λοιπών εισφορών ή προστίμων».

  • Δήμευση ή κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων από τα δικαστήρια ή τους εφοριακούς ή τους τελωνειακούς
  • Επιβολή προϋποθέσεων για χρήση ιδιοκτησίας με έναν συγκεκριμένο τρόπο, όπως σχεδιασμός ή έλεγχοι ενοικίου
  • Ακύρωση αδειών, όπως για παράδειγμα μιας αδείας για πώληση αλκοολούχων ποτών

Ο έλεγχος πρέπει να:

  • Είναι νόμιμος
  • Εξυπηρετεί το γενικό συμφέρον ή να διασφαλίζει την καταβολή φόρων ή προστίμων
  • Σέβεται μια «δίκαιη ισορροπία».

διακριτική ευχέρεια του Κράτους σύμφωνα με τον κανονισμό αυτόν είναι ακόμη ευρύτερη από ότι σύμφωνα με τον πρώτο κανονισμό: οι νόμοι του Κράτους μπορούν να επιβάλλουν να ελέγχεται η χρήση της ιδιοκτησίας και είναι εκείνοι που «κρίνει αναγκαίους» για τον σκοπό αυτόν. Οι αιτούντες πρέπει να αποδείξουν ότι όφειλαν να σηκώσουν ένα υπερβολικά μεγάλο βάρος, όπως στην περίπτωση όπου ένα πρόγραμμα ελέγχου ενοικίου με ισχύ για 11 έτη επέβαλλε πολύ σοβαρούς περιορισμούς στους ιδιοκτήτες (Hutten-Czapska v. Poland).

Καθηκοντα δημοσιων αξιωματουχων

Ενέργειες για την δήμευση / κατάσχεση ή άλλου είδους παρέμβαση στα δικαιώματα ιδιοκτησίας πραγματοποιούνται συνήθως από νομοθέτες, υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους και δικαστήρια, αλλά τελωνειακοί και εφοριακοί, αρχές αρμόδιες για την έκδοση αδειών, αξιωματούχοι αρμόδιοι για τον έλεγχο ενοικίου και λοιποί δημόσιοι αξιωματούχοι μπορούν επίσης να ασκούν εξουσίες στον τομέα αυτό. Οφείλουν να διασφαλίσουν ότι:

  • Έχουν μια νομική βάση για τις ενέργειες τους
  • Εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον
  • Επιτυγχάνουν μια δίκαιη ισορροπία ανάμεσα στο πρόσωπο και το γενικό συμφέρον

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (Άρθρο 2)

«Κανένα πρόσωπο δεν μπορεί να στερείται το δικαίωμα στην εκπαίδευση», το οποίο είναι στην πράξη το δικαίωμα πρόσβασης στην εκπαίδευση εκείνη που έχει αναλάβει να παράσχει το Κράτος, όπως καθορίζεται από το εν λόγω Κράτος. Οι κανονισμοί μπορεί για παράδειγμα να καθιστούν την εκπαίδευση υποχρεωτική μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία, να επιτρέπουν (ή απαγορεύουν) την εκπαίδευση κατ΄οίκον, και να επιτρέπουν στα σχολεία να διώχνουν μαθητές που δεν τηρούν τους κανόνες. Το Άρθρο δεν προϋποθέτει ένα συγκεκριμένο σύστημα εκπαίδευσης, ούτε καν πρόσβαση σε ένα συγκεκριμένο σχολείο. Είναι ουδέτερο έναντι της δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης και έχει ερμηνευθεί προκειμένου να εγγυάται την ελευθερία ίδρυσης ιδιωτικών σχολείων.

Η εκπαίδευση που παρέχεται, είτε δημόσια είτε ιδιωτική, πρέπει να σέβεται τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις των γονέων. Αλλά όσο το πρόγραμμα μαθημάτων και τα δίδακτρα είναι αντικειμενικά και πλουραλιστικά, το γεγονός ότι μπορεί να έρχεται σε σύγκρουση με τις πεποιθήσεις ορισμένων γονέων δεν αποτελεί παραβίαση.

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ (Άρθρο 3)

Αντί να κατοχυρώνει δικαιώματα, το παρόν Άρθρο επιβάλλει στα Κράτη την υποχρέωση να «πραγματοποιούν ελεύθερες εκλογές σε εύλογα χρονικά διαστήματα με μυστική ψηφοφορία και υπό συνθήκες που διασφαλίζουν την ελεύθερη έκφραση της γνώμης του εκλογικού σώματος όσον αφορά την επιλογή του βουλευτικού σώματος». Αλλά το Δικαστήριο απέσπασε από την υποχρέωση αυτή το δικαίωμα του εκλέγειν και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι.

Το Άρθρο δεν προϋποθέτει κανένα συγκεκριμένο εκλογικό σύστημα και τα Κράτη διαθέτουν τη διακριτική ευχέρεια να επιλέξουν τον τρόπο με τον οποίο κανονίζουν τις εκλογές, συμπεριλαμβανομένων των όρων οι οποίοι πρέπει να πληρούνται από πιθανούς υποψήφιους. Το καθολικό δικαίωμα ψήφου είναι, εντούτοις, πολύ ισχυρό και τα Κράτη θα έχουν την υποχρέωση να δικαιολογούν την απώλεια ψήφου για ορισμένα πρόσωπα ή κατηγορίες προσώπων, όπως για παράδειγμα οι φυλακισμένοι.

Download the abstract

  • Diminuer la taille du texte
  • Augmenter la taille du texte
  • Imprimer la page